ଭଞ୍ଜବଂଶ ଓ ଗୁମସର ବିଦ୍ରୋହ

ଶୁଣ ହେ ସଂଖ୍ୟାବାନ ଜନେ ମୋ କହିବାର

।

ଗିରକୁ କେବେଟି ନକରି ଅନାଦର

।।

ମୁଁ ତ ପଣ୍ଡିତ ବୋଲି ଗର୍ବ କରି କଥା

।

କହୁନାହିଁ ମନେ ଘେନିବ ସର୍ବଥା

।।

କେବଳ ପୂର୍ବକାଳ ଲୋକଠାରୁ ଶୁଣି

।

ଶ୍ରୀଭଞ୍ଜ-ରଜାଙ୍କର ବଂଶାବଳୀ ବାଣୀ

।।

ଗୀତ କରିବାକୁ ବଳିଲା ମୋର ମନ

।

ଏଥିରେ ଦୋଷ ଥିଲେ ଛାଡ଼ିବ ସୁଜ୍ଞଜନ

।।

ହାଲକୁ ଏ ଘୁମୁସର ଧରଣୀରେ

।

ସେ କାରଣି ହେବେ ଈଶ୍ଵର ଦୟାରେ

।।

ସେ ବରଜ ରାଜଙ୍କୁ କରି ମୁଁ ପ୍ରାର୍ଥନା

।

କରିବାରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ନୋହିଲା ମୋ କାମନା

।।

ତେଣୁ କରି ତାହାଙ୍କର ଏ ବଂଶାବଳୀ

।

କହିବା ନିମନ୍ତରେ ମୋ ମନ ଗଲା ବଳି

।।

ହେଲେ ହେଲେ ଶ୍ରୀନାରାୟଣଙ୍କ କରୁଣା

।

କରିବେ ଯେବେ ବଂଶାବଳୀ ଯିବ ଜଣା

।।

ଏହିଠାରୁ ଶ୍ରୀଭଞ୍ଜ ରାଜନମାନଙ୍କର

।

ପୂର୍ବ ଚରିତକୁ ହେ ଶୁଣ ଧିର ନର

।।

ତ୍ରେତା ଯୁଗ ପ୍ରାନ୍ତେ ଏକଦିନ ଅନ୍ତେ

।

ବଶିଷ୍ଠାଦି ଋଷିମାନେ ଚିନ୍ତି ଚିତ୍ତେ

।।

ପୁଷ୍କର ତୀର୍ଥକୁ ହୋଇଲେ ଆଗତ

।

ହୋଇଥିଲା ପ୍ରାବୃଟ କାଳର ଆଗତ

।।

କୋକ ଚକ୍ର-ବାକ ଡାହୁକ ମରାଳ

।

କାଳରେ ସେ ଜଳ ବିଶେଷ ଚଞ୍ଚଳ

।।

ନୀଳୋତ୍ପଳ, କହ୍ଳାର, କୁମୁଦ କମଳ

।

ଥିବାରୁ ସେ ଜଳ ଦିଶଇ ନିର୍ମଳ

।।

ମୁନି ମନଠାରୁ ବଳି ସେ ନିର୍ମଳ

।

ସ୍ଵାଦୁରେ ସରିହେବ ପୀୟୁଷ କେବଳ

।।

ତା ତଟରେ ଶାଳ, ତାଳ, ନାରୀକେଳ

।

ଶଙ୍କୁନ ହୋଇଥିଲେ ପନସ ରସାଳ

।।

ଜାମ୍ବ, ନିମ୍ବ, କଦମ୍ବ, କୁଟଜ, ବକୁଳ

।

କେଳି କରୁଥିଲେ ତହିଁରେ କୋକିଳ

।।

ଚମ୍ପକ ଆଦି ପୁଷ୍ପ ହୋଇବାରୁ ଠୁଳ

।

ମେଳ ହୋଇଥିଲେ ତହିଁରେ ଭୃଙ୍ଗକୂଳ

।।

ସେ ବନର ମୃଗମୃଗୀ ହୋଇ ସଙ୍ଗ

।

ଅନଙ୍ଗ ରଙ୍ଗେ ମାତି ମିଶାଇଥିଲେ ଅଙ୍ଗ

।।

ବଶିଷ୍ଠ ଋଷି ଯାଉଥିଲେ ତ ହୋଇ ସଙ୍ଗ

।

ସେ ମୃଗମୃଗୀ ପରେ ପଡ଼ନ୍ତେ ଅପାଙ୍ଗ

।।

ପଡ଼ିବାରୁ ମନ୍ମଥ ଅଟେ ତ ଦୁର୍ଣ୍ଣିବାର

।

ଏଣୁ ପ୍ରୟୋଗ କଲା ଉନ୍ମାଦ ମୋହ ଶର

।।

ସେ ଅଙ୍ଗରେ ବାଜନ୍ତେ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଲେ

।

ଅତି ସନ୍ତାପି ହୋଇ ଧୈର୍ଯ୍ୟକୁ ହାରିଲେ

।।

ସେହିକ୍ଷଣି ସେ ରେତ ସ୍ଖଳନ ହୋଇଲା

।

କସା କଉପିନ ଆଦି ତିନ୍ତିଗଲା

।।

ତା ଦେଖିଣ ଋଷି ଜଳରେ କ୍ଷାଳନ

।

କରନ୍ତେ ବେନି ବିନ୍ଦୁ ଜଳେ ହେଲା ଘେନ

।।

ଏହି ସମୟରେ ମୟୂର ମୟୂରୀ

।

ମତ୍ତ ହୋଇ ପ୍ରବେଶ ହେଲେ ସେ ଜଳହେରି

।।

ତୃଷାରେ ତ ଆରତ ମୟୂରୀ ହୋଇଥିଲା

।

ଜଳ ସହିତରେ ବେନି ବିନ୍ଦୁକୁ ପିଇଲା

।।

ସେହିକ୍ଷଣି ମୟୂରୀ ଗର୍ଭରେ ଧରି ରେତ

।

ତତକ୍ଷଣ ଦୁଇଟି ଡିମ୍ବ କଲା ଜାତ

।।

ସେ ତୀର୍ଥବର ତଟେ ଦେଇଣ ପକାଇ

।

ଅନ୍ତର ହୋଇଗଲା ସେସ୍ଥାନେ ନରହି

।।

ବଶିଷ୍ଠ ମହାଋଷି ଥିଲେ ତ ସେହିସ୍ଥାନେ

।

ପଡ଼ିବା ବେନିଡିମ୍ୱ ଦେଖିଲେ ନୟନେ

।।

ବିଚାରିଲେ ସେ ମୁନି ଆପଣା ମାନସ

।

ଆମ୍ଭ ରେତକୁ ତ ମୟୂରୀ କଲା ଗ୍ରାସ

।।

ବେନଡିମ୍ୱ ଜାତ କରିଣ କେଣେ ଗଲା

।

ଆମ୍ଭେ ଏହାକୁ ନେଇ ପାଳିବା ମୂଳ ହେଲା

।।

ପାଳନା ନକଲେ ତ ହୋଇବ ପାତକ

।

ଏତେ ବିଚାରି ମୁନି କରିଣ ବିବେକ

।।

ବେନିଡିମ୍ୱ କରେ ଧରି ସେ ମୁନିବର

।

ଆପଣା ଆଶ୍ରମରେ ମିଳିଲେ ସତ୍ଵର

।।

ସେ ଡିମ୍ବକୁ ଧରି ଋଷି ଦିବସରେ

।

ରଖିଦିଅନ୍ତି ନେଇ ଦିବାକର କରେ

।।

ରଜନୀରେ ତାକୁ ବୃକ୍ଷ-କ୍ରୋଟେ ରଖି

।

ଦେଖୁଥାନ୍ତି ଆପଣା ମନ କରି ସୁଖି

।।

ଏହିପରିରେ କେତେ ଦିବସ ରଜନୀ

।

ବେନିସ୍ଥାନରେ ମୁନି ରଖନ୍ତି ହୋଇ ତୁନି

।।

କେତେଦିନ ଉତ୍ତାରୁ ଗୋଟିଏ ଜନମ

।

ଏକ ଡିମ୍ୱ ଫାଟି ହୋଇଲା ଜନମ

।।

ଜାତକର୍ମମାନ ମୁନିବର କରି

।

ତୋଷି ହୋଇଗଲେ ଚିତ୍ତରେ ବିଚାରି

।।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ କେତେ ଦିବସ ନିଶି ଗଲା

।

ଦିନକୁ ଦିନ ସେ ବାଳକ ବୃଦ୍ଧି ହେଲା

।।

ତାକୁ ବସନ ଶେଯେ ଶୁଆଇ ଋଷି ମଣି

।

କ୍ଷୀରପାନ ଦେଉଥାନ୍ତି କାଳ ଜାଣି

।।

ତହିଁରୁ ଏକ କୋଷ ଜନମ ନନ୍ଦନ

।

ନୋହିବାରୁ ଋଷିଙ୍କ ମନରେ ହେଲା ଛନ୍ନ

।।

ଆପଣା କରେ ଏକ ଦଣ୍ଡକୁ ଧଇଲେ

।

ସେ ଦଣ୍ଡରେ ଅଣ୍ଡକୁ ଦିଖଣ୍ଡ କରିଦେଲେ

।।

ଭଞ୍ଜନ କରିବାରୁ ଦଣ୍ଡରେ ଋଷିବର

।

ତହିଁରୁ ଜନମିଲା ଗୋଟିଏ କୁମର

।।

ତାକୁ ଦେଖି ମୁନି ହୋଇଲେ ତ ମୋଦ

।

ବେନି ବାଳ ପାଳିଲେ ଛାଡ଼ି ମନୁ ଖେଦ

।।

ସୂର୍ଯ୍ୟ କିରଣରୁ ପାକ ହେବା ଏକ

।

ଡିମ୍ୱରୁ ଜନମ ହୋଇଲା ଯେ ବାଳକ

।।

ତାହା ନାମ ମଦନ ରାଣା ବୋଲି ନାମ

।

ଦେଲେ ହରଷରେ ଋଷିଙ୍କ ଉତ୍ତମ

।।

ଦଣ୍ଡରେ ଯେ ଅଣ୍ଡକୁ ଭଞ୍ଜନ କରିଥିଲେ

।

ତହିଁରୁ ଯେ ବାଳକ ଜାତ ହେଲା ଭଲେ

।।

ତା ନାମ ମୋଦକ ଭଞ୍ଜ ବୋଲି ଦେଲେ

।

ପୂର୍ବରୁ ତ ଋଷି ମୋଦକ ଲଭିଥିଲେ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ କେତେ କାଳ ଗଲା ବହି

।

ଚିତ୍ତୋର ଦେଶେ ଦୁହେଁ ହେଲେ ନରସାଇଁ

।।

ଚୁହାଣ ଘରୁ ବେନି କନ୍ୟାକୁ ଆଣିଲେ

।

ସେ ଦୁଇଭାଇ ଏକାବେଳେ ବିଭା ହେଲେ

।।

ସେ ଦୁଇ କନ୍ୟାଠାରୁ ସେ ଦୁଇ ଭାଇଙ୍କର

।

ବଂଶ ବର୍ଦ୍ଧନ ହେଲା ବୋଲି ମନେ କର

।।

ଏହିରୂପେ କେତେ ପୁରୁଷ ଶେଷ ହେଲା

।

ରଣା, ଭଞ୍ଜ ଦୁହିଁଙ୍କ ମନ ନମିଳିଲା

।।

ସେହିଠାରୁ ଭଞ୍ଜେ ଅନ୍ତର ହୋଇଲେ

।

ଆସି ହରିହର ପୁରରେ ରଜା ହେଲେ

।।

ବେନି ଶତ କ୍ରୋଶ ଅଟଇ ସେ ମହୀ

।

ଭଞ୍ଜଭୂମି ବୋଲି ସେ ରାଜ୍ୟନାମ କହି

।।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ଜନେ ଶୁଣ ଦେଇ ମନ

।

ସେ ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କର ଯୋଡ଼ିଏ ନନ୍ଦନ

।।

ଜାତ ହେଲେ ସେ ଦୁହେଁ କାଳରେ ବିରୋଧ

।

ହୋଇଲା ମାନସରୁ ଛାଡ଼ିଣ ଉପ୍ରୋଧ

।।

ସେ ରାଜ୍ୟ ବେନିଭାଗ କରିଣ ବାଣ୍ଟିଲେ

।

ବଂଶଶତ କ୍ରୋଶରେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ରାଜା ହେଲେ

।।

ଅଶିକ୍ରୋଶ ଧରିତ୍ରୀରେ ସାନଭାଇ

।

ରଜା ହେଲେ ପ୍ରଜାଙ୍କ ମାନସ ରଞ୍ଜାଇ

।।

କେନ୍ଦୁଝର ବୋଲି ନାମ ତାର ଦେଲେ

।

ସେ ରାଜ୍ୟରେ ଭଞ୍ଜ ନୃପତି ହୋଇଲେ

।।

ଏରୂପେ କେତେଦିନ ନୃପତି ହୋଇଲେ

।

ତାଙ୍କର ଦାଦି ଜଣେ ଗୃହରେ ତ ଥିଲେ

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର ଦଇତାରି ଭଞ୍ଜ

।

ସେ ଜନମ କଲେ ଯୋଡ଼ିଏ ତନୁଜ

।।

କୁମର ଗୋଟିକର ନାମ ବନମାଳୀ

।

ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ ଦ୍ଵିତୀୟ ପୁତ୍ର ବୋଲି

।।

ଦଇତାରି ଭଞ୍ଜଙ୍କ ରଜାଙ୍କ ସଙ୍ଗତେ

।

ବିରୋଧ ହୋଇ ଯାହା କଲେ ହେ ପଣ୍ଡିତେ

।।

ବେନି କୁମରରେ ସହିତ ହୋଇଲେ

।

ଆପଣା ଜ୍ଞାତି ସହ ଘରକୁ ଧଇଲେ

।।

ଯାମିନୀ କାମିନୀର ପ୍ରଥମ ପ୍ରହରେ

।

ପରବେଶ ହେଲେ ବଉଦ ରାଜ୍ୟରେ

।।

ସେ ସରିକୁ ବଉଦ ରାଜ୍ୟରେ କଶ୍ୟପ

।

ଗୋତ୍ର ନନ୍ଦ ବ୍ରାହ୍ମଣ ହୋଇଥିଲେ ନୃପ

।।

ତାଙ୍କଠାରେ ଦେଖା ହୋଇ ସେ ରହିଲେ

।

ବେନି କୁମର ସହିତରେ ଜାଣ ଭଲେ

।।

ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନୃପଙ୍କଠାରୁ ପଉରୁଷ

।

ପାଇକରି ରହିଲେ ତହିଁ କରି ବାସ

।।

ସେ ବିପ୍ର ନୃପଙ୍କ କୁମର ନଥିବାରୁ

।

ମନରେ କରୁଥାନ୍ତି ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚିନ୍ତାଗରୁ

।।

ଦଇତାରି ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ କୁମର ମାଗିଲେ

।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର କରିବୁ ବୋଲିଣ କହିଲେ

।।

ଶୁଣି ଦଇତାରି ଭଞ୍ଜେ ସିଉକାର କଲେ

।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର କରିବା ନିମନ୍ତେ ପୁତ୍ର ଦେଲେ

।।

ତାଙ୍କଠାରୁ ବେନି ପୁତ୍ରଙ୍କୁ ଆଣିଲେ

।

ଆପଣା ଗୋତ୍ରରେ ମିଶାଇ ବ୍ରତ କଲେ

।।

ବନମାଳୀ, ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ ବେନି

।

ନାମ କ୍ଷାତ ହେଲା ସମସ୍ତ ଲୋକ ଜାଣି

।।

ସୂର୍ଯ୍ୟକରରେ ପାକ ହୋଇବାରୁ କୋଷ

।

ସୂର୍ଯ୍ୟବଂଶ ବୋଲାଇଲେ ଭଞ୍ଜ ବଂଶ

।।

କାଶ୍ୟପ ଗୋତ୍ର ନନ୍ଦ ବ୍ରାହ୍ମଣ ନୃପତି

।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର କରନ୍ତେ ହେଲେ କାଶ୍ୟପଗୋତ୍ରୀ

।।

ସେହି ଦିନଠାରୁ ଦଶ କର୍ମରେ ବ୍ରତ

।

ହୋଇଲେଟି ଭଞ୍ଜବଂଶ ମହିକ୍ଷିତ

।।

ଏଥୁଅନ୍ତେ ଜନେ ଶୁଣ ଦେଇ ମନ

।

ସେହି-ଜନ୍ମ-ପାଳ ଭାର୍ଯ୍ୟାରୁ ଯେ ସ୍ଥାନ

।।

ସେ ନାରୀ ଜନ୍ମ କଲା ଉତ୍ତମ ପୁତ୍ରଟିଏ

।

ତାକୁ ଦେଖିଲେ ରତିପତି ହାରିଯାଏ

।।

ସେ ପୁତ୍ରର ନାମ ବିନାୟକ ଦେଇ

।

ତାଠାରେ ସ୍ନେହ କରିଥାନ୍ତି ନରସାଇଁ

।।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଦୁଇ ତାହାଙ୍କ ସଙ୍ଗରେ

।

ସଙ୍ଗୀ ହୋଇ ବୁଲୁଥାନ୍ତି ସର୍ବଦ୍ଵାରେ

।।

ବାଳକ ଲୀଳା ଉପବନ ଭୁବନରେ

।

କରି ସାରୁଥାନ୍ତି ଦିନକୁ ଆନନ୍ଦରେ

।।

ଏହିରୂପେ କେତେ ସମ୍ବତ୍ସର ଯାନ୍ତେ

।

ତିନିହେଁ ଗଜବାଜି ଚଢ଼ି ନଗ୍ରପ୍ରାନ୍ତେ

।।

ସ୍ନେହ ସକାଶରୁ ତିନିଙ୍କ ମନ ଏକା

।

ମିଳିଥାଏ କିଛି ନକରିଣ ଶଙ୍କା

।।

ଏକଦିନେ ଗ୍ରାମ ଅନ୍ତର ପଦାରେ

।

କରୀକି ଆରୋହଣ କରି ନିର୍ଭୟରେ

।।

ବୁଲୁଥିଲେ ତିନିଜଣ ବସିକରି

।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଦୁହେଁ କପଟ ଆଚରି

।।

ବିନାୟକକୁ ନଜାଣିଲା ପରି କରି

।

କରୀ ଉପରୁ ପେଲିଦେଲେ ହାତଧରି

।।

ପଡ଼ିବା କ୍ଷଣି ବିନାୟକକୁ କରୀବର

।

ଚକଟି ଦେବାରୁ ସେ ଦେଖିଲା ଯମପୁର

।।

ତା ଦେଖି ଭଞ୍ଜ ବେନି କୁମର ବାହୁଡ଼ିଲେ

।

ବିପ୍ର ନୃପତି ଆଗେ କାନ୍ଦିଣ କହିଲେ

।।

ଆମ୍ଭେ ଦୁଇଭାଇ କରୀପୃଷ୍ଟେ ବସି

।

ବିନାୟକ ସଙ୍ଗେ ବସିଥିଲୁ ମିଶି

।।

କୁତୁହଳେ ଖେଳାକରି ଦାଣ୍ଡେ ଦାଣ୍ଡେ

।

ଯାଇ ପ୍ରବେଶ ହେଲୁ ପଦାରେ ଅତି ଚାଣ୍ଡେ

।।

ସେଠାରେ ବିନାୟକ ବାରଣ ନମାନି

।

ବାରଣପରୁ ଖସି ପଡ଼ିଲେ ଅବନୀ

।।

ପଡ଼ନ୍ତେ ସେ ଦନ୍ତି ମହା ବଳବନ୍ତ

।

ଚକଟି ଦେବାରୁ ଖସି ପଡ଼ିଲା ପୁଟା ଅନ୍ତ

।।

ସେହିକ୍ଷଣି ବିନାୟକର ପ୍ରିୟପ୍ରାଣ

।

ହରି ଘେନିଗଲା ଶମନପୁର ରାଣ

।।

ଶୁଣି ନୃପ ଚନ୍ଦନ ହେଲେଟି ଆଞ୍ଜନ

।

କ୍ଷତିପରେ ପଡ଼ି ହରାଇଲେ ଜ୍ଞାନ

।।

କ୍ଷଣେ ଗଲା ଉତ୍ତାରୁ ଚେତନା ପାଇଲେ

।

ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର ଦୁହିଁଙ୍କୁ ଚାହିଁଣ କହିଲେ

।।

ବିନାୟକ ଯେବେ ହାତିରୁ ପଡ଼ିଥିବ

।

ତେବେ ତୁମ୍ଭ ଦୁହିଁଙ୍କୁ ଦୋଷ ନଲାଗିବ

।।

ତୁମ୍ଭେ ଯଦି ବିନାୟକକୁ କପଟରେ

।

ପେଲି ଦେଇଥିବ ବିଚାରି ଚିତ୍ତରେ

।।

ତେମନ୍ତ ହେଲେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁତ ପୋଷ୍ୟପୁତ୍ର

।

କରିଛୁ କି କରିବୁ ବିଚାର ତୁମ ଚିତ୍ତ

।।

ଆମ୍ଭ ଅନ୍ତେ ତୁମ୍ଭେ ହୋଇବ ତ ରାଜା

।

ଶାପ ଦେଉଛଁ ରଖିଥିବ ତୁମ୍ଭ ମଜ୍ଜା

।।

ପିତା ପୁତ୍ର ଭାଇ ଭାର୍ଯ୍ୟାମାନଙ୍କରେ

।

ବିରୋଧ ହେଉଥିବ ରଖ ହେ ମନରେ

।।

ଅକର୍ତ୍ତବ୍ୟ କଥା କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ପରି ମଣି

।

କରିବ ଗୁରୁଜନ ବାଣୀକି ନଶୁଣି

।।

ପ୍ରାନ୍ତେ ଆପଣମାନେ କରିବ ବିବେକ

।

ଏହିପରି କରିବ ଅନ୍ୟାୟ କଥାଯାକ

।।

ଏରୂପେ ଶ୍ୟାପ ଦେଇ ସେ ଦ୍ଵିଜବର ନର

।

କେତେଦିନ ଉତ୍ତାରୁ ଗଲେ ଯମପୁର

।।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର ବନମାଳୀ

।

ରାଜା ହେଲେ ସେ ରାଜ୍ୟେ ପ୍ରଜାକୁଳ ପାଳି

।।

ଭୋଗ କଲେ ସୁଖ ସମ୍ପତ୍ତି ସେ ରାଜନ

।

ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ ତ ଅଟନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ସାନ

।।

ତାଙ୍କୁ ଧରି କରୁଥାନ୍ତି ରାଜନୀତି

।

ତାଙ୍କଠାରେ ଶଙ୍କା ନକରି ଗମନ୍ତି

।।

ଶୁଣ ଆହେ ସୁବୁଦ୍ଧି ଜନେ ସାବଧାନ

।

ଭଞ୍ଜବଂଶ ଚରିତ କରିବା କଥନ

।।

ବହୁତ କହିଲେ ତ ହୋଇବ ବହୁତ

।

ସଂକ୍ଷେପରେ କହିବା ରଖ ତା ହୃଦଗତ

।।

ବଉଦ ରାଜ୍ୟେ ବନମାଳୀ ଭଞ୍ଜ ରାଜା

।

ହେବା ସମୟରେ ଶୁଣ ଦେଇ ମଜା

।।

ଗୁମସର ବୋଲି ନାମ କ୍ଷାତ ନୋହି

।

ଥାଏ ବଉଦ ରାଜ୍ୟ ଉତ୍ତରେ ଏ ମହୀ

।।

ଖଞ୍ଜିଲି ରାଜ୍ୟ ବୋଲୁଥାଆନ୍ତି ସମସ୍ତେ

।

ବାର ଗଡ଼ିଆଏ ରହିଥାନ୍ତି ଏଥେ

।।

ଗଡ଼ିଆମାନେ ବିବାଦକୁ ଆଚରିଲେ

।

ବନମାଳୀ ଭଞ୍ଜ ନୃପକୁ ନମାନିଲେ

।।

ଭ୍ରାତ ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ହକାରି

।

ବୋଇଲେ ଯାଅ ତୁମ୍ଭେ ସୈନ୍ୟ ସଙ୍ଗେ ଧରି

।।

ବାର ଗଡ଼ିଆଙ୍କୁ ବାହାର କରିଦେବ

।

କାହାର ହେଲେ ବଚନକୁ ନମାନିବ

।।

ତୁମ୍ଭେ ମଧ୍ୟ ସେହି ରାଜ୍ୟରେ ରାଜତ୍ଵ

।

କରିଣ ଗଡ଼ କରି ରହିବ ହେ ଭ୍ରାତ

।।

ସେହିକ୍ଷଣି ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ ବୀର ବେଶ

।

ହୋଇ ବାହାରିଲେ ଆଉଁସିଣ ନିଶ

।।

ଖଞ୍ଜିଲି ରାଜ୍ୟେ ଯାଇ ପରବେଶ ହେଲେ

।

ଗରୁଡ଼ୁ ଗ୍ରାମେ ବସା କରିଣ ରହିଲେ

।।

ସେହିଦିନ ସରିକି ପାଟଣା, ପୁର, ଗ୍ରାମ

।

ନଥାଏ ଗୁମସରେ ମନକୁ ଆଣିମ

।।

ସାନ ସାନ ହୋଇ ପଲ୍ଲୀମାନଙ୍କରେ

।

କନ୍ଧେ ଘର କରିଥାନ୍ତି ନିର୍ଭୟରେ

।।

ବଣମାନ ହାଣି ପଦରମାନଙ୍କରେ

।

କାଙ୍ଗୁ, ବାଇଲାଦି କରନ୍ତି ତହିଁରେ

।।

ଚୌର ବୃତ୍ତି କରି ଉଦରକୁ ଭରି

।

ସାରି ଦେଉଥାନ୍ତି ଦିବସ ଶର୍ବରୀ

।।

ସେ ସରିକି ଅଟଇ ଶକାବ୍ଦ ସପ୍ତଶତ

।

ଚଉବନ ଅଧିକା ହୋଇଥିଲା କ୍ଷାତ

।।

ଶୁଣ ଜନେ ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜଙ୍କର

।

ଚରିତକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ବିସ୍ତାର

।।

ଗଡ଼ି-ଆମାନେ ଯେତେ ଦେଖା ହେଲେ ଆସି

।

ତାଙ୍କୁ ସମ୍ଭାବନା କଲେ ହୋଇକରି ତୋଷି

।।

ଯେଉଁମାନେ ନ ଆସିଲେ ଦେଖାଇଣ ବଳ

।

ମାଇଲେ ସୈନ୍ୟ ଘେନିକରି ତାଙ୍କୁ ରୋଳ

।।

ଠାବେ ଠାବେ ଗଡ଼ ବନ୍ଧାଇଣ ଗ୍ରାମ

।

ପାଟଣା ବସାଇଲେ ସେ ନୃପ ଉତ୍ତମ

।।

ତହୁଁ ନସ୍କର ଘେନି ଆସିଲେ ନେଟଙ୍ଗା

।

-ଗ୍ରାମେ ପ୍ରବେଶ ହୋଇ ପୋତାଇଲେ ଢଗା

।।

ତହୁଁ ଖଣ୍ଡେଦୂର ଆସି ନରବର

।

ଗୁମାଟାଏ ଅଛି ଦେଖିଲେ ସେଠାର

।।

ସର ଚାରିପାଖେ ବେଢ଼ିଛି ତାହାକୁ

।

‘ଗୁମା-ସର’ ନାମ ଦେଲେ ଯେ ତାହାକୁ

।।

ପୁରୁଣା ହୋଇପଡ଼ି ଥିବାରୁ ପୁରୁଣା

।

ଗୁମାସର କ୍ଷାତ ହୋଇ ହେଲା ଜଣା

।।

ସେହିଠାରେ ନଅର ତୋଳାଇ ନରପତି

।

ତକତ କରିଣ ପାଳିଲେ ବସୁମତୀ

।।

ଦୁଷ୍ଟ ଯେତେ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ମାରି

।

ସୁଜନଙ୍କ ଠାରେ ପୁତ୍ର ବୁଧି କରି

।।

ସ୍ଥାନ ସ୍ଥାନ କରେ ଦେବାଳୟମାନ

।

ନିର୍ମାଣ କରାଇଲେ ସେ ନର ରାଜନ

।।

ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ଆଦି ପ୍ରତିମା ବସାଇଲେ

।

ତୋଟା, ପୁଷ୍କରିଣୀ ବାମ୍ଫି କୂପ କରାଇଲେ

।।

ଏକବିଂଶ ସମ୍ବତ୍ସର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତରେ

।

ନରବର ହୋଇ ରହିଲେ ସେଠାରେ

।।

ପରମାୟୁ ତାଙ୍କର ଶେଷ ହୁଅନ୍ତେ ସ୍ଵର୍ଗ-

।

ପୁରକୁ ଚଳିଗଲେ ସେ ନୃପ ମହାଭାଗ

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର ଅର୍ଜୁନ ଭଞ୍ଜ ନାମ

।

ରାଜା ହୋଇ ପାଳିଲେ ପ୍ରଜାପୁତ୍ର ସମ

।।

ମନ୍ଦର ଧରଙ୍କର କୃପାରୁ ପନ୍ଦର-

।

ବରଷ ରାଜା ହୋଇ ପାଳିଲେ ଗୁମସର

।।

ବିସ୍ତାର ଜନ କରି ପରମ ପଦକୁ

।

ପାଇଲେ ଏ କଥାରେ ନାହିଁ ସଂଶୟକୁ

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର କେଶବ ଭଞ୍ଜ ହେଲେ

।

ରାଜା ହୋଇ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ପାଳିଲେ

।।

ଆରାମ ଦେବାଳୟ ମାନଙ୍କୁ ନିର୍ମାଣ

।

କଲେ ଶ୍ରୀ ନାରାୟଣ କରୁଣାରୁ ଜାଣ

।।

ବିଂଶ ବରଷ ସେ ହେଲେ ନରବର

।

ବିଧାତା ଲେଖିଥିବା ଆୟୁକୁ କରି ଦୂର

।।

ହରିହର ପୁରେ ନିବାସକୁ କଲେ

।

ତାହାଙ୍କର ପୁତ୍ର ନଥିଲା ଜାଣ ଭଲେ

।।

ଭ୍ରାତ ବନମାଳୀ ଭଞ୍ଜ ସେ ଅନ୍ତରେ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟକୁ ପାଳିଲେ ନିର୍ଭୟରେ

।।

ଷଷ୍ଠଦଶ ବରଷ ନରପତି ହେଲେ

।

ତହୁଁ ସୁରପତି ପୁରକୁ ଚଳିଗଲେ

।।

ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଗୋପାଳ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଭୂପାଳ

।

ହୋଇ ପାଳନା କଲେ ରାଜ୍ୟ ନରକୂଳ

।।

ତ୍ରୟୋଦଶ ବରଷ ରାଜତ୍ଵକୁ କରି

।

କାଳକୁ ବଳି ନପାରିଲେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ମହୀ ପାଳି ବଳି ଦାନ ଘେନାପୁରେ

।

ଚଳିଗଲେ ଶଙ୍କା ନରଖି ମନରେ

।।

ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ନାମ ବହି

।

ପାଳନାକୁ କଲେ ଗୁମସର ମହୀ

।।

ପାଞ୍ଚ ଦଶ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଧରଣୀ

।

ଧର୍ମେ ପାଳି ଭେଟିଲେ କାଳ ଦଣ୍ଡପାଣି

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ଜଗନ୍ନାଥ ଭଞ୍ଜ ରାଜା

।

ହୋଇ ପାଳନା କଲେ ସାକ୍ଷାତ ବିଡ଼ୋଜା

।।

ଦ୍ଵାଦଶ ବରଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତରେ ଛତ୍ର

।

ଟେକାଇ ଗୁମସରେ ଛାଡ଼ିଲେ ନିଜ ଗାତ୍ର

।।

ହରିକୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜ ନାମେ ତାଙ୍କ ସୁତ

।

ପଞ୍ଚଦଶ ବର୍ଷ କଲେ ସେ ରାଜତ୍ଵ

।।

ପ୍ରଜାଗଣ ପାଳି ଅରଜିଲେ ଭୂତି

।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ସୁର ପୁରେ କଲେ ଗତି

।।

ସେ ଉତ୍ତାରୁ ତାଙ୍କର ଔରଷ କୁମର

।

ଗୌରହରି ଭଞ୍ଜ ନାମେ ନରବର

।।

ହୋଇ ଆନନ୍ଦରେ ଚନ୍ଦନ ପରାଏ

।

ପ୍ରଜାଗଣ ପାଳିଲେ ସେ ବୀରଗଣ ରାଏ

।।

ଦଶ ବର୍ଷ ଯାଏ ଏ ରାଜ୍ୟରେ ଈଶ

।

ହୋଇ ଦେଖା ହେଲେ ଯାଇ ସୁରଈଶ

।।

ତାଙ୍କ ପୁତ୍ର ନଥିବାରୁ କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜେ

।

ଭ୍ରାତ ରାଜା ହେଲେ ସେ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ

।।

ଷୋଳ ବର୍ଷ ଯାଏଁ ରାଜତ୍ଵ କରିଣ

।

କାଳକୁ କରି ନପାରିଲେ ସେ ବାରଣ

।।

ତହୁଁ ଯାଇ ଦେଖା ହେଲେ ସେ ସୁରମଣି

।

ପୁତ୍ର ନୃସିଂହ ଭଞ୍ଜ ଏରାଜ୍ୟେ କାରେଣି

।।

ଅଷ୍ଟଦଶ ବରଷ ରାଜତ୍ଵକୁ କରି

।

ପରିତ୍ରାଣ ପୁରେ ଗଲେ ସେ ବାହାରି

।।

ବଳଭଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ନାମେ ତାଙ୍କ ସୁତ

।

ଏ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ କଲେ ସେ ରାଜତ୍ଵ

।।

ଏକବିଂଶ ବର୍ଷ ରାଜ୍ୟ ପାଳି ଚଳି

।

ଗଲେ ସେ ବଳି ଅରିପୁରେ ମହାବଳି

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର ମୁକୁନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ରାଣ

।

ରଜା ହେଲେ ଏ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ ଜାଣ

।।

ଅଷ୍ଟଦଶ ବରଷ ଯାଏ ଭୋଗ କଲେ

।

ପ୍ରଜାପାଳି ସୁରପୁରେ ଚଳିଗଲେ

।।

ମଧୁସୂଦନ ଭଞ୍ଜେ ତାଙ୍କର କୁମର

।

ପନ୍ଦର ବରଷଟି ହେଲେ ନରବର

।।

ଆୟୁ ଶେଷ କରିଣ ସେ ଶଶାଙ୍କ କର

।

ପୁରକୁ ଚଳିଗଲେ ନମାନି କାର ଗିର

।।

ନାରାୟଣଙ୍କର କୃପାରୁ ତାଙ୍କର

।

ସୁତ ନାରାୟଣ ଭଞ୍ଜେ ନରବର

।।

-ହୋଇ ଗୁମସରେ ଊନବିଂଶ ବର୍ଷ

।

ଭୋଗକରି ଆୟୁକୁ କରିଦେଲେ ଶେଷ

।।

ହିରାଧର ଭଞ୍ଜ ତାଙ୍କର କୁମର

।

ନୃପ ହୋଇ ତୋଷ କଲେ ଏ ରାଜ୍ୟନର

।।

ପନ୍ଦର ବରଷ ସେ ରାଜତ୍ଵକୁ କଲେ

।

ମନ୍ଦରଧର ପୁରେ ଯାଇଣ ବସିଲେ

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ନରହରି ଭଞ୍ଜ ହେଲେ

।

ନରପତି ହୋଇ ସୁରପୁରେ ଗଲେ

।।

ଅଷ୍ଟଦଶ ସମ୍ବତ୍ସର ପାଳି ମହୀ

।

ଥିଲେ ବୋଲି ପୂର୍ବୁ ଅଛନ୍ତି ଲୋକେ କହି

।।

ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କର କୃପାରୁ ତାଙ୍କର

।

ପୁତ୍ର ଜଗନ୍ନାଥ ଭଞ୍ଜ ନରବର

।।

ମତ୍ତହସ୍ତୀ ଭଞ୍ଜେ ତାହାଙ୍କ କୁମର

।

ପାଳନା କଲେ ଊନବିଂଶ ସମ୍ବତ୍ସର

।।

ଗୁମସର ସ୍ଥିତ ପରଜାଙ୍କୁ ପାଳି

।

ଚଳିଗଲେ ସୁରପୁରେ ସେ ବଳଶାଳୀ

।।

ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଭଞ୍ଜ ତାହାଙ୍କ କୁମର

।

ପରଜାଙ୍କୁ ପାଳିଲେ ପନ୍ଦର ସମ୍ବତ୍ସର

।।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ସେ ହେଲେ ପରଲୋକ

।

ସ୍ମରଣା କରୁଥାନ୍ତି ତାହାଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ଲୋକ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ଶୁଣ ସୁବୁଦ୍ଧି ଜନଚୟ

।

ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଭଞ୍ଜ ରାଜାଙ୍କ ତନୟ

।।

ବଜ୍ରଧର ଭଞ୍ଜ ନାମ ତାହାଙ୍କର

।

ବଜ୍ରଧର ପରି ଅଟନ୍ତି ବଳିଆର

।।

ଦଶ ବରଷ ରାଜା ହୋଇଣ କାଳକୁ

।

ନବଳି ଚଳିଗଲେ ସେ ସୁର ପୁରକୁ

।।

ସୂତ କେହି ନଥିବାରୁ ତାହାଙ୍କର

।

ଭ୍ରାତ ହରିଶରଣ ଭଞ୍ଜେ ନରବର

।।

ତ୍ରୟୋଦଶ ବରଷ ନୃପତି ହୋଇଲେ

।

କ୍ଷିତି ଛାଡ଼ି ଜନ୍ତୁପତି ପୁରେ ଗଲେ

।।

କପିଳ ଭଞ୍ଜ ନାମେ ତାହାଙ୍କର ସୁତ

।

ସପ୍ତବିଂଶ ବର୍ଷ କଲେ ସେ ରାଜତ୍ଵ

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର ଶ୍ରୀଧର ଭଞ୍ଜ ହେଲେ

।

ପଞ୍ଚଦଶ ବରଷ ଏ ଧରା ପାଳିଲେ

।।

କାଳ ହେବାରୁ କାଳ ଚିପି ତାଙ୍କ ଗଳା

।

ଧରି ଘେନିଗଲା ନକରି କିଛି ହେଳା

।।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ରାମଚନ୍ଦ୍ର ପରି

।

ପ୍ରଜା ପାଳନ କରି କାଳ ଦେଲେ ସାରି

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ରାଜା ହୋଇ

।

ପଞ୍ଚଦଶ ବରଷ ପାଳିଲେ ଏ ମହୀ

।।

ସେ ଉତ୍ତାରୁ ତ୍ରିଲୋଚନ ଭଞ୍ଜ ରାଜା

।

ହେଲେ ଆଠ ବରଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତେ ପାଳି ପ୍ରଜା

।।

ହରି ସେବକ ଭଞ୍ଜ ତାହାଙ୍କ କୁମର

।

ପରଜାଙ୍କୁ ପାଳିଲେ ସତର ସମ୍ବତ୍ସର

।।

ସୁତ ନଥିବାରୁ ଭ୍ରାତ ଗଦାଧର

।

ଭଞ୍ଜେ ପଞ୍ଚବିଂଶ ବରଷ ନରବର

।।

ଦୟାନିଧି ଭଞ୍ଜ ତାଙ୍କର ଅଉରଷ

।

କୁମର ବୋଲିକରି ରଖିଲେ ମାନସ

।।

ନୃପ ହୋଇ ଏକବିଂଶ ସମ୍ବତ୍ସର

।

ପରଜା ପାଳି ଗଲେ ଜନ୍ତୁନାଥ ପୁର

।।

ଗିରିଧର ଭଞ୍ଜ ତାଙ୍କର ନନ୍ଦନ

।

ସେ ହୋଇଲେ ଗୁମସରରେ ରାଜନ

।।

ଊନବିଂଶ ସମ୍ବତ୍ସର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତରେ

।

ନରପତି ହେଲେ ଈଶ୍ଵର ଦୟାରେ

।।

କୃପାସିନ୍ଧୁ ଭଞ୍ଜେ ତାହାଙ୍କର ସୁତ

।

ବାରବର୍ଷ କଲେ ଏ ରାଜ୍ୟେ ରାଜତ୍ଵ

।।

ପଦ୍ମନାଭ ଭଞ୍ଜେ ତାଙ୍କର ନନ୍ଦନ

।

ଷୋଳବର୍ଷ ହେଲେ ଏ ରାଜ୍ୟେ ରାଜନ

।।

ମାଧବ ଭଞ୍ଜେ ରମାଧବଙ୍କ କୃପାରୁ

।

ପଞ୍ଚଦଶ ବରଷ ପାଳିଲେ ନୋହି ଭୀରୁ

।।

ତାହାଙ୍କର ସୁତ କମଳ ଲୋଚନ

।

ଭଞ୍ଜେ ଛତ୍ର ଧରାଇ ହୋଇଲେ ରାଜନ

।।

ବିଂଶ ସମ୍ବତ୍ସର ପ୍ରଜାଙ୍କୁ ପାଳିଲେ

।

ତାଙ୍କ ସୁତ ହରିହର ଭଞ୍ଜ ହେଲେ

।।

ଚତୁର୍ବିଂଶ ବରଷ ରାଜତ୍ଵକୁ କରି

।

ହରିହର ପୁରକୁ ଗଲେ ସେ ବାହାରି

।।

ପିତାମ୍ବର ଭଞ୍ଜେ ତାଙ୍କର ନନ୍ଦନ

।

ତ୍ରୟୋଦଶ ବରଷ ହେଲେ ସେ ରାଜନ

।।

ସେ ଉତ୍ତାରୁ ନଳିନାକ୍ଷ ଭଞ୍ଜ ହେଲେ

।

ଦ୍ଵାଦଶ ବର୍ଷ ଯାଏଁ ଏ ଧରା ପାଳିଲେ

।।

ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜେ ତାଙ୍କର କୁମର

।

ଦଶ ବର୍ଷ ପାଳି ଗଲେ ସୁରପୁର

।।

ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜେ ସେ ଉତ୍ତାରୁ ରଜା ହେଲେ

।

ଷଷ୍ଟଦଶ ବରଷ ପ୍ରଜାଙ୍କୁ ପାଳିଲେ

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ଗୋପାଳ ଭଞ୍ଜ ନରପତି

।

ପନ୍ଦର ବରଷ ପାଳିଲେ ଧରିତ୍ରୀ

।।

ପାତଳି ଗୋପିନାଥ ଭଞ୍ଜ ତାଙ୍କ ସୁତ

।

ମର୍ତ୍ତ୍ୟପୁରରେ ସେ ଅଟନ୍ତି ବଳବନ୍ତ

।।

ତାଙ୍କର ଶରୀର ଅଟଇ ପୃଥୁଳ

।

ଉଚ୍ଚରେ ନୀଚ ହୋଇ ଯିବେ ନରକୁଳ

।।

ଓଡ଼ିଶାର ଚକ୍ରବର୍ତ୍ତି ନରସିଂହ-

।

ଦେବ ପାଳୁଥିଲେ ପୃଥିବୀ କରି ସ୍ନେହ

।।

ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କର ଭଗ୍ନୀକି ତାଙ୍କୁ ଦେଲେ

।

ସେ ତାଙ୍କୁ ପାଟ ମହାଦେଇ କରିଥିଲେ

।।

ସେ ସକାଶୁ ତାଙ୍କ ସଳା ସେ ଅଟନ୍ତି

।

ଓଡ଼ିଶା ଗଲେ ଦିନେ ଭଞ୍ଜ ନରପତି

।।

ନୃସିଂହ ଦେବଙ୍କର ମୃଗେନ୍ଦ୍ର ଦୁଆରେ

।

ଯାନ୍ତେ ଦେହ ଲାଗିଲା ଆବର ମଥାରେ

।।

ଏହି ସକାଶରୁ କଡ଼ିଆଇ କରି

।

ମଥା ପୋତି ଗଲେ ଭଞ୍ଜ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ନରସିଂହ ଦେବ ସେ ତାହା ଦେଖୁଥିଲେ

।

ହାସ କରି ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କୁ ବୋଇଲେ

।।

ଦିଶୁଅଛି ତୁମ ଦେହ ତ ପାତଳ

।

ତେଣୁ ପାତଳି ଭଞ୍ଜ ହେଲ ହେ ମହୀପାଳ

।।

ସେହି ଦିନଠାରୁ ପାତଳି ଗୋପିନାଥ

।

ଭଞ୍ଜ ନାମ ସିଦ୍ଧି ହୋଇଲା ବିକ୍ଷାତ

।।

ଦିନେ ସେ ଜଗନ୍ନାଥ ଗୁଣ୍ଡିଚା ଯାତ୍ରାରେ

।

ନୃସିଂହ ଦେବ ଥିଲେ ସ୍ୟନ୍ଦନ ଉପରେ

।।

ସେହିଦିନ ଭଞ୍ଜରାଜା ପାଲିଙ୍କିରେ

।

ବସି ଯାଉଥିଲେ ଦର୍ଶନ ନିମିତ୍ତରେ

।।

ଛତ୍ର ଟେକାଇଣ କାହାଳି ବଜାଇ

।

ଯାଉଥିଲେ ଭଞ୍ଜ ଗହଣ ଲଗାଇ

।।

ତାହା ଦେଖି ଜନେ ନୃପଙ୍କ ଆଗେ କହି

।

ଗର୍ବ କରି ଭଞ୍ଜେ ଆସନ୍ତି ଚଳାଇ

।।

ତା ଶୁଣି ନରମଣି କହିଲେ ଏ ବାଣୀ

।

ଛତ୍ର ଭାଙ୍ଗି ଦିଅ ଯାଇ ଏଇକ୍ଷଣି

।।

ଦଣ୍ଡଧର ବଚନ ମୁଣ୍ଡରେ ଧରି ଜନେ

।

ଦଣ୍ଡଧରି ଧାଇଁଲେ ବାଟକୁ ବହନେ

।।

ଭଞ୍ଜେ ତା ଦେଖିକରି ପାଲିଙ୍କି ଉପରୁ

।

ପାଦେ ଚାଲିଗଲେ ହୋଇ ଅତି ଭୀରୁ

।।

ନୃପତି ରତ ଥିଲେ ସେ ରଥ ଉପରେ

।

ଯାଇ ଦେଖା ହେଲେ ତାଙ୍କ ଶ୍ରୀଛାମୁରେ

।।

ନୃପବର କହନ୍ତେ ଦେଖି ତାଙ୍କୁ ଗିର

।

କେଡ଼େ ଗର୍ବ କଲ ଭଞ୍ଜ ନରବର

।।

ତା ଶୁଣି ଭଞ୍ଜରଜା କହନ୍ତେ ବଚନ

।

ଯେବେ ନକରିବୁ ଆମ୍ଭେ ଏ କଥାମାନ

।।

ତୁମ୍ଭେ କିରୂପେ ହେବ ନୃପ ଶିରୋମଣି

।

ହୃଦୟ କର ଆମ୍ଭ କହିବାର ବାଣୀ

।।

ଆମ୍ଭେମାନେ ଶିରରେ ଛତ୍ର ନ ଟେକାଇଲେ

।

ଲକ୍ଷେ ରାଜା ମୁକୁଟ ମଣିକି ହେବ ଭଲେ

।।

ଶୁଣିଣ ନରସିଂହ ଦେବ ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ

।

ଛତ୍ର କାହାଳି ଆଜୁତୁମ୍ଭ ସିଦ୍ଧି ହେଲେ

।।

ଆମ୍ଭ ଶ୍ରୀଛାମୁରେ ନୋହିବ କେବେ ମନା

।

ଏମନ୍ତ ଆଜ୍ଞା ଦେଲେ ହୋଇ ହୃଷ୍ଟମନା

।।

ସେହିଦିନ ଠାରୁ ଏହିପରି ହୋଇ

।

ଅଛି ତାହା ସୁଜନେ ଶୁଣ ମନ ଦେଇ

।।

ଭଞ୍ଜେ ବସିବା ପାଇଁ ଚଉକି ଆସନ

।

ଖଣ୍ଡିଏ ଦିଆଇଲେ କରି ସସମ୍ମାନ

।।

ଆନ ଜମିଦାର ଗଲେ ସେ ସ୍ଥାନରେ

।

ବସନ୍ତି ଦିଆନ ବକ୍‌ସି ଆସନରେ

।।

ଏହିପରି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସେ ଭଞ୍ଜ ରାଜନ

।

ସିଦ୍ଧକରି ଆସିଲେ ରାଜ୍ୟକୁ ବହନ

।।

ପୁଷ୍କରିଣୀ ତୋଟା ଆଦି ବାମ୍ଫିକୂପ

।

କରାଇଲେ ରାଜ୍ୟରେ ସେ ନୃପ ଅମାପ

।।

ଦେବାଳୟ କରି ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ରୂପ

।

ବସାଇବାରେ ଗଲା ଦେହରେ ଥିବା ପାପ

।।

ଦ୍ଵାବିଂଶ ବରଷ ଯାଏ ପ୍ରଜା ପାଳି

।

ସୁରପୁରେ ଗଲେ କାଳକୁ ନବଳି

।।

ତାଙ୍କର କୁମର ରଣ ଭଞ୍ଜ ପତି

।

ହୋଇ ପାଳନା କଲେ ଗୁମସର କ୍ଷିତି

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ଜଗନ୍ନାଥ ଭଞ୍ଜେ ରାଜା

।

ସପ୍ତବିଂଶ ବରଷ ପାଳିଲେ ପରଜା

।।

ଆୟୁଶେଷ ଅନ୍ତେ ପୁତ୍ର ପୁରୁଷୋତ୍ତମଙ୍କୁ

।

ରାଜା କରିଣ ଗଲେ ସେ ସ୍ଵର୍ଗପୁରକୁ

।।

ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ଭଞ୍ଜେ ଅଠର ବରଷ

।

ନୃପ ହୋଇ ପାଳିଗଲେ ସୁରଈଶ

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ପ୍ରତାପ ଭଞ୍ଜ ନରପତି

।

ପ୍ରତାପରେ ଅନଳ ଠାରୁ ସେ ବଳନ୍ତି

।।

ସେହିଦିନ ସରିକି କୁଲାଡ଼ ବୋଲି ନାମ

।

ନଥିଲା ହେ ସୁଜନେ ମନକୁ ଆଣିବ

।।

କୁଲା ଡହ ନାମେ କନ୍ଧ ଜଣେ ତହିଁ

।

ରହିଥିଲା ରଜାଙ୍କୁ ମାନିଲା ସେ ନାହିଁ

।।

ତାହା ଶୁଣି ପ୍ରତାପ ଭଞ୍ଜେ ତା ଉପରେ

।

ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରୋଧ ହେଲେ ଆପଣା ମାନସରେ

।।

ସୈନ୍ୟଧରି ସେଠାରେ ପରବେଶ ହେଲେ

।

କୁଲା ଡହ କନ୍ଧକୁ ହାଣି ପକାଇଲେ

।।

କୁଲାଗଡ଼ ବୋଲି ନାମ ତାର ଦେଲେ

।

ସେହିଠାରେ ତକତ କରିଣ ରହିଲେ

।।

ତ୍ରୟୋଦଶ ବରଷ ରାଜତ୍ଵକୁ କରି

।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ଚଳିଗଲେ ସୁରପୁରୀ

।।

ତାହାଙ୍କ ସୁତ ବନମାଳି ଭଞ୍ଜ ହୋଇ

।

ଗୋପୀନାଥ ଭଞ୍ଜେତାଙ୍କ ସାନଭାଇ

।।

ସପ୍ତଦଶ ବରଷ ସେ ରାଜତ୍ଵକୁ କଲେ

।

ଗୋପିନାଥ ଭଞ୍ଜତାଙ୍କ ପ୍ରାଣ ନେଲେ

।।

ସେଠାରେ ଗୋପିନାଥ ଭଞ୍ଜ ହେଲେ ରାଜା

।

ବାରଟି ବରଷ ପାଳିଲେ ସେ ପ୍ରଜା

।।

ଗୋପିନାଥପୁର ନାମରେ ଶାସନ

।

ବସାଇଲେ କୁଲାଡ଼ ପାଖେ ସେ ରାଜନ

।।

ତାଙ୍କ ଭାର୍ଯ୍ୟା ନିଳାଦେଇ ନାମେ ଥିଲେ

।

ନିଳାଦେଇପୁର ଶାସନ ବସାଇଲେ

।।

ପରମାୟୁ ଶେଷରେ ପରାଣ ହାରିଲେ

।

ପରମ ପଦ ପାଇ ସୁଖେ ବିହରିଲେ

।।

ଗୋପିନାଥ ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କ ତନୟ

।

ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜ ନାମରେ ଉଦୟ

।।

ତେଜରେ କି ଧନଞ୍ଜୟ ସେ ସାକ୍ଷାତ

।

ପ୍ରଜାକୁଳ ପାଳିବାରେ ସେ ପଣ୍ଡିତ

।।

କାବ୍ୟ ଶାସ୍ତ୍ରମାନଙ୍କେ ଗୁରୁଙ୍କ ପରି ସେହି

।

ସଙ୍ଗୀତରେ ଗନ୍ଧର୍ବ ଗୁଣକୁ ଗର୍ବ ବହି

।।

ଶିଳ୍ପ ବିଦ୍ୟାରେ ବିଶ୍ଵକର୍ମା ପରି ତାଙ୍କୁ

।

ମାନୁଥାନ୍ତି ଜନେ ଆଣ ହେ ମନକୁ

।।

କାମ ଶାସ୍ତ୍ରେ ବାମ ପରି ସେ ଅଟନ୍ତି

।

ସୁନ୍ଦର ପଣେ ତାଙ୍କୁ କାମ ହାରିଯାନ୍ତି

।।

ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ନାମେ ଭ୍ରାତ ତାଙ୍କ ସାନ

।

ତାଙ୍କୁ ଥାଟ ରଜା କଲେ ସେ ବହନ

।।

ରାଉତ ଘରୁ ବେନି କନ୍ୟାକୁ ଆଣିଲେ

।

ଉତ୍ତମ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କୁ ବିଭା ହେଲେ

।।

ଜମିଦାର ଘରୁ ଆଣିଲେ ସପ୍ତ ଭୀରୁ

।

ତାଙ୍କୁ ବିଭାହେଲେ ନୋହି କିଛି ଭୀରୁ

।।

କୋଠ ଲୋକମାନ ବିଶେଷେ ରଖିଲେ

।

ସାତ କୋଡ଼ ନାଚୁଣୀଙ୍କି ଖଞ୍ଜା କଲେ

।।

ସ୍ତିରୀମାନଙ୍କୁ ଧରି ଜଗତୀରେ କ୍ରୀଡ଼ା

।

କରୁଥାନ୍ତି ନିତି ଛାଡ଼ି ମନୁ ବ୍ରୀଡ଼ା

।।

କୂଚ ମରଦନ ଅଙ୍ଗରେ ରାଜନ

।

ନିତି କରାନ୍ତି ସଙ୍ଗେ ଘେନି ସ୍ତିରୀ ଜନ

।।

ସତୁରୀ ହଜାର ଟଙ୍କା ଖରଚ ଲଗାଇ

।

ଜଗତୀକି ନିର୍ମାଣ କଲେ ସେ ନରସାଇଁ

।।

ତହିଁ ନିତି ଆହାର ବିହାର କରୁଥାନ୍ତି

।

ଏ ରୂପରେ କେତେକାଳ ସାରିଲେ ନୃପତି

।।

ପାଣିଗ୍ରହଣ ମହାଦେଇ ଠାରୁ ଜାତ

।

ହୋଇଲେଟି ଦ୍ୱାଦଶ କୁମର ବିଖ୍ୟାତ

।।

ରାଉତ ଘର ନାତି ଅଟନ୍ତି ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସୁତ

।

ଗଙ୍ଗାଧର ଭଞ୍ଜ ନାମରେ ବିଖ୍ୟାତ

।।

ବଳଭଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ଦ୍ଵିତୀୟ କୁମର

।

ଜଗନ୍ନାଥ ପଦ ଅର୍ଜନେ ସେ ବୀର

।।

ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରସାଦ ମୁଠା ତାଙ୍କୁ ଦେଲେ

।

ସେହିଠାରେ ଗୃହ କରିଣ ରହିଲେ

।।

ପୁରୁଣା ଗଡ଼ଠାରେ ତକତ କରିଣ

।

ହରଷରେ ରହିଲେ ସେ କୁମର ଜାଣ

।।

ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରସାଦ ବସ୍ତିରେ ଆପଣ

।

ଦିବ୍ୟ ମଣ୍ଡପକୁ କଲେକ ନିର୍ମାଣ

।।

ଶ୍ରୀ ଦଧିବାମନଙ୍କୁ ତହିଁରେ ବସାଇଲେ

।

ତାଙ୍କ ସମୀପେ ପୁଷ୍କରିଣୀଟିଏ କଲେ

।।

ମଙ୍ଗରାଜପୁର ନାମରେ ଶାସନ

।

ବସାଇଲେ ସ୍ନେହେ ନୃପଙ୍କ ରାଜନ

।।

ଲକ୍ଷେ ଭରଣ ଧାନ ପୁରୁଣା ଗୁଡ଼ାରେ

।

ସମ୍ପାଦି ରଖାଇଲେ ଆପଣା ଇଚ୍ଛାରେ

।।

କୂପ ବାମ୍ଫି ତୋଟାମାନଙ୍କୁ ସେ କଲେ

।

ମହୀରେ ଯଶକୁ ବିସ୍ତାରୀ ସମ୍ପାଦିଲେ

।।

ଆର କୁମର ହରିଶରଣ ଭଞ୍ଜ ନାମ

।

କ୍ଷାତ ହେଲେ ସେ ତ ଅଟନ୍ତି ଉତ୍ତମ

।।

ହନ୍ତକାରୁ ବଡ଼ ଜେନା ନାମ ଖ୍ୟାତ

।

ହୋଇଲା ତାହାଙ୍କର ଜାଣ ହେ ପଣ୍ଡିତ

।।

ତାହାଙ୍କର ପରିରେ ବେନି ଜଣ ଧରି

।

ନିଅନ୍ତିଟି ସାଙ୍ଗି ଭାର କନ୍ଧେ ଧରି

।।

ଅତି ବଳବନ୍ତ ଅଟନ୍ତିତ ସେହୁ

।

ତାଙ୍କ ସମ ବଳରେ ନଥିବେ ଜଣେ ଆଉ

।।

ତାଙ୍କ କର ପେଣ୍ଡାରେ ବରାଟକମାନ

।

ଦ୍ଵାଦଶ ବୋଡ଼ି ଯାଏ ହୁଅଇ ଗଣନ

।।

ଜଗତ ଗୁରୁ ସଙ୍ଗେ ସେହୁ ଧରି ଫରି

।

ଭିଡ଼ାଭିଡ଼ି ହେବାରୁ ସେ ଗଲାଟି ହାରି

।।

ତାଙ୍କ ବଳ ଦେଖି ବୁଗୁଡ଼ା ମୁଠାକୁ

।

ଲେଖିଦେଲେ ରାଜନ ନକରି ବିଳମ୍ବକୁ

।।

ନିଜ ବୁଗୁଡ଼ାରେ ତକତ ସେ କଲେ

।

ଜଗନ୍ନାଥ ଦେବଙ୍କୁ ସେଠାରେ ବସାଇଲେ

।।

ହରି ଶରଣପୁର ନାମରେ ଶାସନ

।

କଲେ ହରଷରେ ସେ ନୃପ ନନ୍ଦନ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ଶୁଣ ହେ ସୁଜନ

।

କହିବା ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ କଥାମାନ

।।

ଏରୂପେ କେତେ ସମ୍ବତ୍ସର ଭୋଗ ହୋନ୍ତେ

।

ଧର୍ମରେ ଚିତ୍ତ ବଳାଇଲେ ସେ ନୃପତେ

।।

ଧନଞ୍ଜୟପୁର ଶାସନକୁ କଲେ

।

ବିଷ୍ଣୁ, ଶିବ ପ୍ରାସାଦମାନଙ୍କୁ ବସାଇଲେ

।।

ଦେବାଳୟ ଆଦି କୂପ ପୁଷ୍କରିଣୀ

।

ଏମାନ ନିର୍ଭା କରାଇଲେ ନୃପମଣି

।।

ବହୁତ ଧନମାନ ବିପ୍ରଙ୍କୁ କରି ଦାନ

।

ଶିକ୍ଷା ନାହିଁ କରିବାକୁ ତାଙ୍କ ଗୁଣ

।।

ନବଦୁର୍ଗରେ ତ ବିବାହ ହୋଇଥିଲେ

।

ମଣ୍ଡା ଦେବୀ ସେ କନ୍ୟା ନାମ ଭଲେ

।।

ସେହି କନ୍ୟାଠାରେ ନୃପଙ୍କର ବହୁତ

।

ହୃଦୟରେ ସ୍ନେହ ହୋଇଥାଏ ଜାତ

।।

ତାଙ୍କ ସୁତ ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ନାମ

।

ଜାତ ହେଲେ ସେ ତ ଅଟନ୍ତି ଉତ୍ତମ

।।

ନୃପଙ୍କୁ ନିତି ମଣ୍ଡାଦେଇ ମହାଦେଈ

।

ଏକାନ୍ତରେ କୋମଳ ବଚନକୁ କହି

।।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ତ ମୋହର କୁମର

।

ତାଙ୍କୁ ଏ ରାଜ୍ୟରେ କର ନରବର

।।

ନୃପ ଶୁଣି ମଣ୍ଡାଦେଈଙ୍କର ବାଣୀ

।

ଭାଙ୍ଗି ନପାରିଣ ହେଉଥାନ୍ତି ଗୁଣି

।।

ଏ ଅନ୍ତେ କେତେ କାଳ ଯାଆନ୍ତେ ଅଶ୍ଵସ୍ଥାମା

।

କୁଲାଡ଼କୁ ଆସିଲେ ସେ ପୁଣ୍ୟ କରମା

।।

ମହାପୁରୁଷ ଲକ୍ଷଣକୁ ତାହାଙ୍କର

।

ଦେଖିବାରୁ ନେତ୍ରେ ସେହି ନୃପବର

।।

ଅଶ୍ଵସ୍ଥାମା ବୋଲି ଜାଣି ସେ ନୃପମଣି

।

ନିଜ ମାନସରେ ଭାବନ୍ତି ପୁଣ ପୁଣି

।।

ନାରାୟଣ ପାଟଣାରେ ତାଙ୍କୁ ବସା

।

ଦେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା କଲେ ନୃପ ମହାଯଶା

।।

ନିତି ତାହାଙ୍କର ସମୀପକୁ ଯାଇ

।

ଦେଖା ହେଉଥାନ୍ତି ଭଞ୍ଜ ନରସାଇଁ

।।

ଏକଦିନେ ତାଙ୍କୁ କରି ନମସ୍କାର

।

ପଚାରିଲେ କରଯୋଡ଼ି ନରବର

।।

ଆମ୍ଭ ଉତ୍ତାରୁ କେ ଏ ରାଜ୍ୟେ ନରବର

।

ହେବ କହ ବତାଇ ସିଦ୍ଧଙ୍କର ବର

।।

ମୋ ଆଗରେ ସତ୍ୟ କରି ତାହା କହ

।

ଏଥିରେ ହେଉଅଛି ମୋହର ସନ୍ଦେହ

।।

ସିଦ୍ଧ କହିଲେ ସବୁ ସୁତଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି

।

କାଲି ପ୍ରାତଃକାଳୁ ଆସିବ ହୋଇ ତୁନି

।।

ମୋର ସମୀପକୁ ଆସିଲେ ନୟନେ

।

ଦେଖି ସମସ୍ତଙ୍କୁ କହିବି ତୋଷମନେ

।।

ଯଥାର୍ଥ କରି ଆମ୍ଭେ କହିବୁଟି ଯାହା

।

ସତ୍ୟ କରି ମନେ ରଖିଥିବ ତାହା

।।

ସିଦ୍ଧଙ୍କର ଏହି ବାଣୀ ନରମଣୀ

।

ଶୁଣି ନଅରକୁ ଗଲେ ସେହିକ୍ଷଣି

।।

ପ୍ରାତଃକାଳୁ ସମସ୍ତ ସୁତଙ୍କୁ ଡକାଇଲେ

।

ସେହିକ୍ଷଣି ସମସ୍ତେ ଆସି ଦେଖାହେଲେ

।।

ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ଥାଟ ରଜାଙ୍କର ପୁଣ

।

ହୋଇଥିଲା କୁମର ଷଷ୍ଠଗୋଟି ଜାଣ

।।

ଭାଇ, ପୁତୁରାଙ୍କୁ ଧରାଇ ସଙ୍ଗତେ

।

ଚଳିଲେ ନୃପବର ସିଦ୍ଧଙ୍କ ପୁରତେ

।।

ତାଙ୍କଠାରେ ଦେଖା ହୋଇଣ ବସିଲେ

।

ଅତ୍ୟନ୍ତ କୋମଳରେ ଗୀରକୁ ଭାସିଲେ

।।

ଏମାନଙ୍କୁ ଚାହିଁ ଯଥାର୍ଥ କରି ସିଦ୍ଧ

।

କହିଦିଅ ଆମ୍ଭର ହୋଇଯାଉ ବୋଧ

।।

ତାହା ଶୁଣିକରି ସେ ସିଦ୍ଧ ସେହିକ୍ଷଣି

।

ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଲକ୍ଷଣେ କଲେ ସେ ବିକ୍ଷଣି

।।

କହିଲେ କୋମଳରେ ମଞ୍ଜୁଳ କରି ବାଣୀ

।

ଧନିଆଁ ଉତ୍ତାରୁ ଘନିଆଁ ନରମଣି

।।

ହେବ ଏ କଥାକୁ ମନରେ ରଖିଥିବ

।

ଏକଥାରେ ସଂଶୟ କେବେ ନକରିବ

।।

ତାହା ଶୁଣି ନୃପ ଭାଳନ୍ତି ପୁଣ ପୁଣ

।

ଆମ୍ଭର ତ ଅଛନ୍ତି ଦ୍ଵାଦଶ ନନ୍ଦନ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ପାଟ କୁମର ଆମ୍ଭର

।

ସେ ତ ଏ ରାଜ୍ୟରେ ନୋହିବ ନରବର

।।

ଆନ ସୁତମାନେ ତ ଅଛନ୍ତି ମୋହର

।

ସେମାନେ ତ କେହି ନୋହିବେ ନରବର

।।

ଥାଟ ରାଜାଙ୍କର ଛଅଟି କୁମର

।

ତହିଁରେ ତ ସାନ ଘନ ଭଞ୍ଜ ବୀର

।।

ସେ ଏଥିରେ କିପରି ହୋଇବ ନୃପତି

।

ଏକଥାକୁ ପାଉନାହିଁ ଆମ୍ଭ ମତି

।।

ଧାତା ଲେଖିଥିବା କଥାକୁ ଏବେ ଆନ

।

କଲାପରିଦିଶୁନାହିଁ ଆନ ଜନ

।।

ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ତ ହେଲା ନବତ୍ରୀ ବୟସ

।

ଗଙ୍ଗାଧରକୁ କରିଥାଇ ଯୁବଈଶ

।।

ନକରିବା ବୋଲି ଯାଉଛି ଆମ୍ଭ ମନ

।

କଲେ ସିଦ୍ଧ ବଚନ ହୋଇଯିବ ଆନ

।।

ନିତିତ ମତେ ମଣ୍ଡାଦେଇ ମହାଦେଈ

।

କହୁଥାନ୍ତି ପୁତ୍ର ନୀଳକଣ୍ଠ ପାଇଁ

।।

ଏହିପରି ବିଚାରି ରାଜନ ନହରକୁ

।

ଗଲେ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ପୁଅ ପୁତୁରାଙ୍କୁ

।।

ମଣ୍ଡାଦେଇ ରାଣୀ କହିଲେ ଏ ବାଣୀ

।

ଶୁଣ ମୋହଠାରୁ ନୃପତି ଶିରୋମଣୀ

।।

ମୋ କୁମର ନୀଳକଣ୍ଠକୁ ଯୁବରାଜା

।

କରିଅଛି ଆନ ନକରିଣ ମଜ୍ଜା

।।

ଏହା ଶୁଣିକରି ଭଞ୍ଜ ନୃପବର

।

ବିସ୍ମୟ ହୋଇ ଅତି ନକହିଲେ ଗୀର

।।

ତା ଦେଖି ମଣ୍ଡାଦେଈ ମାନସ କରି ମନ

।

କିଛି ଆଉ ନଦେଲେ ନୃପଙ୍କୁ ବଚନ

।।

ଏହିପରି କେତେ କାଳ ବହିଯାନ୍ତେ

।

ଥାଟ ରାଜାଙ୍କର ଥିଲେ ବଡ଼ ସୁତେ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ଯୁବରାଜାଙ୍କର ଘରେ

।

ନିତି ବସୁଥାନ୍ତି ଅତି ସାଦରରେ

।।

ନାନା ପରିକ୍ରୀଡ଼ା ରସରେ ଦିନସାରି

।

ଏହା ଜାଣିକରି ମଣ୍ଡାଦେଈ ନାରୀ

।।

କୃତ୍ରିମକୁ କରି ଆପଣା ମାନସରେ

।

କହିଲେ ସେ ନୃପବରଙ୍କୁ ଏକାନ୍ତରେ

।।

ଥାଟ ରାଜାଙ୍କର କୁମରମାନେ ଥାଟ

।

-କୁମରମାନେ ବସି ପାଞ୍ଚନ୍ତି କିପରି

।।

ପରଲୋକ ହୋଇ ଗଲେ ନରପତି

।

ମଣ୍ଡାଦେଈ କରିବେ ପୁତ୍ରକୁ ନୃପତି

।।

ଆମ୍ଭେମାନେ ସମସ୍ତେ ହୋଇ ଏକମେଳ

।

ନୀଳକଣ୍ଠକୁ ଭେଟାଇବା ଯମ ଆଳ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ପାଟ କୁମର ନିତି ବସି

।

ହେଉଥାନ୍ତି ତାଙ୍କ କଥା ଶୁଣି ତୋଷି

।।

ମୋ ମନକୁ ପାଉଛି ଏହି ସକାଶରୁ

।

ସେମାନଙ୍କୁ ଘଉଡ଼ି ଦେବା କୁଲାଡ଼ରୁ

।।

ମଣ୍ଡାଦେଈଙ୍କ ଠାରୁ ଶୁଣିଣ ନରେଶ

।

ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ଥାଟରାଜାଙ୍କୁ ଡାକି ପାଶ

।।

ବୋଇଲେ ତୁମ୍ଭ ପୁତ୍ରମାନେ ନିତିନିତି

।

ଗଙ୍ଗାଧରକୁ ବସି କପଟ ଶିଖାନ୍ତି

।।

ସେ ସକାଶୁ ପର ଦେଶକୁ ସେ ଯାନ୍ତୁ

।

ଆଜଠାରୁ ଏହିଠାରେ ସେ ନରହନ୍ତୁ

।।

କେତେ ଦିନ ଗଲା ଉତ୍ତାରୁ ଜାଣ ମୁହିଁ

।

ଡକାଇ ଆଣିବି ମଣ୍ଡାଦେଈଙ୍କୁ କହି

।।

ପଠିଆଇ ଦିଅ ଯାଆନ୍ତୁ ସତ୍ଵର

।

ମନରେ କିଛି ତୁମ୍ଭେ ଆନ ନବିଚାର

।।

ନୁଆଁଗଡ଼ ରାଜ୍ୟକୁ ପଠାଇଣ ଦିଅ

।

ମାନସରେ କିଛି କପଟ ନ ଥୁଅ

।।

ଭାଇ ରଜାଙ୍କ ଠାରୁ ଶୁଣି ଥାଟରାଜା

।

ପୁଅମାନଙ୍କୁ ଡାକି କରାଇଲେ ସଜା

।।

ନୁଆଁଗଡ଼ ରାଜ୍ୟକୁ ଶୀଘ୍ର ପଠାଇଲେ

।

ପାଞ୍ଚପୁଅ ବେନିରାଜ୍ୟରେ ରହିଲେ

।।

କେବଳ ଘନ ଭଞ୍ଜ ଧରାକୋଟ ଯାଇ

।

ରହିଲେ ମାନସରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭୟ ପାଇ

।।

ସେହିଦିନ ଠାରୁ ମଣ୍ଡା ମହାଦେଇ

।

ରହିଲେ ମାନସକୁ ହରଷ କରାଇ

।।

ନାୟକ ପାଇକଙ୍କୁ ଇନାମ ଧନ ଦେଲେ

।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଅଧୀନ କରାଇଲେ

।।

ଦନ୍ତା ଦୟା ଆଦିଙ୍କି ରଖିଲେ ସମ୍ପାଦି

।

ସେମାନେ ତ ପାଟ କୁମରଙ୍କ ବାଦି

।।

ମଣ୍ଡାଦେଈ ମନେ କଲେକ ବିଚାର

।

ବୟସାଧିକ ଆସି ହେଲେ ନରବର

।।

ଯେବେ ବିୟୋଗକୁ ଲଭିବେ ସେ ଏବେ

।

ପାଞ୍ଚ କୁମରକୁ ତ ନୃପତି କରାଇବେ

।।

ମୋର କିଛି ବଳ ନପାଇବ ତେବେ

।

ପାଟକୁମର ଯେବେ ରଜା ହୋଇଯିବେ

।।

କିରୂପେ ନୃପତିଙ୍କ ପ୍ରାଣ ବଧ କରି

।

ପାଟ କୁମରକୁ ହଣାଇଁଦେବି ଧରି

।।

ତା କୁମର ଶତୃଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜ ବୀର

।

ତାକୁ ମଧ୍ୟ କରାଇଦେବି ମୁଁ ସଂହାର

।।

ତେମନ୍ତ ହେଲେ ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ମୋର

।

ସୁଖେ ଏ ଧରିତ୍ରୀରେ ହେବ ନରବର

।।

ଏମନ୍ତେ ବିଚାରନ୍ତେ ଗଲା କେତେଦିନ

।

ଶୁଣ ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ଥାଟରାଜା ମନ

।।

ପୁତ୍ରମାନେ ସନ୍ନିଧିରୁ ଯିବା ଜାଣି

।

ମାନସରେ ଚିନ୍ତା କରି ନରମଣି

।।

ଏ ଦିନଠାରୁ ଆମ୍ଭେ ଏ ରାଜ୍ୟ ଛାଡ଼ିଦେବା

।

କଦାଚିତେ ଆଉ ଏଠାରେ ନରହିବା

।।

ସେହିଦିନ ସରିକି ଓଡ଼ିଶାର ନୃପ

।

ନବଦୁର୍ଗ ମାନ୍ଧାତା ଠାରେ କଲେ କୋପ

।।

ତକ୍ଷଣରେ ନସ୍କର କରିଣ ତିଆର

।

ଯୁଝିବାକୁ ମନରେ କରିଣ ବିଚାର

।।

ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ଥାଟରାଜା ତା ଶୁଣିଲେ

।

ଆପଣା ମାନସରେ ବିଚାରକୁ କଲେ

।।

ଅତି ଯତନରେ ଗୁପତେ ତାଙ୍କଠାକୁ

।

ଚିଟାଉଟିଏ ଲେଖି ପେଷିଲେ ଦୂତକୁ

।।

ଭାଇ ରଜାଙ୍କର ଛାମୁକୁ ଚିଟାଉ

।

ଆପଣ ଲେଖି ପଠାଇବାର ଏ ହେଉ

।।

ଗୋବିନ୍ଦ ଭଞ୍ଜ ଥାଟରାଜାଙ୍କୁ ଏ ରାଜ୍ୟକୁ

।

ପଠିଆଇ ଦେବ ନକରି ବିଳମ୍ବକୁ

।।

ଓଡ଼ିଶାର ରଜା ତ ତାଙ୍କର ଭିଣୋଇଁ

।

ଆମ୍ଭଠାରେ କ୍ରୋଧ ଅଛନ୍ତି ସେ ହୋଇ

।।

ସେ ଆସିଲେ ଓଡ଼ିଶା ନୃପଙ୍କଠାକୁ ଯିବେ

।

ତାଙ୍କୁ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ପ୍ରୀତି କରାଇ ଆସିବେ

।।

ଏରୂପେ ଚିଟାଉ ମାନଧାତା ଠାକୁ

।

ଥାଟରାଜା ଲେଖି ପେଷିଲେ ଦୂତକୁ

।।

ମାନଧାତା ସେହି ଚିଟାଉ କର୍ଣ୍ଣେ ଶୁଣି

।

ରାୟବାର ପେଷି ଦେଲେ ସେହିକ୍ଷଣି

।।

ସେହିରୂପେ ଚିଟାଉ ଲେଖି ନରପତି

।

ପେଷିଦେଲେ ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କର କତି

।।

ସେ ଦୂତ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟକୁ ଆସିଲେ

।

ତାହା ଶୁଣି ରାଜା ହରଷ ହୋଇଲେ

।।

ତାହା ଶୁଣି ଭଞ୍ଜ ବୀର ନୃପବର

।

ଭାଇ ଥାଟରାଜାଙ୍କୁ ଡକାଇ ସତ୍ଵର

।।

କହିଲେ ‘‘ତୁମେ ନୁଆଁଗଡ଼କୁ ବେଗେ ଯିବ

।

ମାନ୍ଧାତାଙ୍କ ଠାରେ ତକ୍ଷଣେ ଭେଟ ହେବ

।।

ଓଡ଼ିଶା ନୃପ ସଙ୍ଗେ ତାଙ୍କୁ ସମାଧାନ

।

-କରାଇ କହିବ ଉତ୍ତମ ବଚନ

।।

ମାନ୍ଧାତାଙ୍କ ଠାରେ ସେ ବଡ଼ କ୍ରୋଧ ହୋଇ

।

ଅଛନ୍ତି ତାହାଙ୍କୁଟି କହିବ ବୁଝାଇ

।।

ତାହାଙ୍କର ନସ୍କର ନିବର୍ତ୍ତାଇ ଦେବ

।

ଅତି ଶୀଘ୍ରରେ ତୁମ୍ଭେ ବାହାରି ଆସିବ”

।।

ନୃପଙ୍କଠାରୁ ଥାଟ ରଜା ଶୁଣି ବାଣୀ

।

ନବଦୁର୍ଗ ରାଜ୍ୟକୁ ଗଲେ ସେହିକ୍ଷଣି

।।

ମାନ୍ଧାତାଙ୍କ ଠାରେ ଯାଇ ଦେଖା ହେଲେ

।

ସେହିଠାରେ ଘର କରିଣ ରହିଲେ

।।

ବେନି ପୁତ୍ରେ ତ ଆଗୁଥିଲେ ସେ ରାଜ୍ୟରେ

।

ତାଙ୍କ ସହିତରେ ରହିଲେ ସତ୍ଵରେ

।।

ଏଥି ଅନନ୍ତରେ ଶୁଣ ମନଦେଇ

।

ଯାହା କଲେ ମଣ୍ଡାଦେଈ ମହାଦେଈ

।।

ବିଚାର କଲେ ମନେ କେଉଁ ଉପାୟରେ

।

ରାଜାଙ୍କର ଜୀବନ ନେବି ମୁଁ ଶୀଘ୍ରରେ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ହଣାଇଁ ଦେଇକରି

।

ତା ସୁତ ଶତୃଞ୍ଜୟ ପରାଣ ନେବି ହାରି

।।

ଏମନ୍ତ ହେଲେ ସିନା ମୋ ସୁତ ରାଜତ୍ଵ

।

କରିବ ଏ ରାଜ୍ୟରେ ହୋଇଣ ନିଶ୍ଚିନ୍ତ

।।

ଏତେ ଭାଳି ଚମ୍ପା ନାନୀକୁ କହିଲେ

।

ମୋହଠାରୁ ଏକ କଥା ଶୁଣ ଭଲେ

।।

ନୃପତି ତ ପାହାନ୍ତିଆରୁ ବସି ନିତି

।

ସରୁ ଚକୁଳିକୁ ଯୋଗଣ କରନ୍ତି

।।

ଦୁଧ ସଙ୍ଗତରେ ବିଷ ମିଶାଇବୁ

।

ରଜାଙ୍କର ଯୋଗଣ ନିମନ୍ତରେ ଦେବୁ

।।

ଏହା କଲେ ତୋତେ ଇନାମ ଏକ ଗ୍ରାମ

।

ଦେବି ଆଗୋ ବ୍ରାହ୍ମଣୀନାରୀଙ୍କ ଉତ୍ତମ

।।

ଏହା ଶୁଣିକରି ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣୀ ଚମ୍ପା

।

କେତେ ମାତ୍ର ମନେ ନକଲା ଅନୁକମ୍ପା

।।

ସରୁ ଚକୁଳି ଦୁଧ ସହିତରେ ବିଷ

।

ମିଶାଇଦେଲା ନାରୀ କରିଣ ସାହସ

।।

ନୃପତି ତାହା ସାରି ଧରାରେ ଢଳିଣ

।

ପଡ଼ିଲେ ଜୀବନକୁ ହରାଇ ସେହିକ୍ଷଣ

।।

ମଣ୍ଡାଦେଈ ଆଗେ ଯାଇଣ କହିଲା

।

ନୃପବରଙ୍କର ତ ପରାଣ ଚାଲିଗଲା

।।

ତା ଶୁଣି ପୁତ୍ର ନୀଳକଣ୍ଠକୁ ପାଶକୁ

।

ଡାକିକରି କହିଲେ କୋମଳ ବଚନକୁ

।।

ନୃପଙ୍କର ପ୍ରାଣ ତ ହୋଇଲା ବିନାଶ

।

ଏଥିକୁ ବିଚାରକୁ କର ହେ ମାନସ

।।

ଦନ୍ତା ଦୟା ଆଦିଲୋକଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି

।

ଗଙ୍ଗାଧର ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ବେଗେ ଦିଅ ହାଣି

।।

ଶତୃଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ହଣାଇ ମଧ୍ୟ ଦିଅ

।

ସୁଖେ ଏ ଧରଣୀରେ ନରପତି ହୁଅ

।।

ଏମନ୍ତ ଶୁଣି ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ଗଲେ

।

ଦନ୍ତା ଦୟାକୁ ଧରି ବିଚାର ଛିଣ୍ଡାଇଲେ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ପାଟ କୁମରଙ୍କ ଘରେ

।

କବାଟକୁ ଚିରି ପଶିଲେ ଭିତରେ

।।

ଗଙ୍ଗାଧର ଭଞ୍ଜ ଚେତନା ପାଇଣ

।

ପଳାଉଥିଲେ ଡେଙ୍ଗା ପାଚେରୀ ଡେଇଁଣ

।।

ସେହି ସମୟରେ ଦନ୍ତା ଦୟା ତାଙ୍କୁ

।

ହାଣି ପକାଇଲେ ନକରି ଉପ୍ରୋଧକୁ

।।

ଶତୃଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜେ ତ ତାଙ୍କର କୁମର

।

ସେ ତ ପଳାଉଥିଲେ ଭୟ କରି ଘୋର

।।

ଦନ୍ତା ଦୟା ଦୁହେଁ ଶୀଘ୍ରରେ ଗୋଡ଼ାଇଲେ

।

ଖଣ୍ଡାରେ ଦଣ୍ଡା କରି ହାଣି ଶୁଆଇଲେ

।।

ତାଙ୍କର ଭାବିନୀତ ଗର୍ଭ ହୋଇଥିଲେ

।

ତା ଜାଣି କେତେ ଛାମୁଁ ପାଇକ ଜମା ହେଲେ

।।

ତାଙ୍କୁ ଧର ସେହିକ୍ଷଣି ପଳାଇଲେ

।

କରଡ଼ା ଦେଶ ରାଜା ଗ୍ରାମରେ ଯାଇ ହେଲେ

।।

ସେହିଠାରେ ସେ ମହାଦେଈଙ୍କି ରଖିଲେ

।

ତହିଁ ଉତ୍ତାରୁ ଯାହା ହେଲା ଶୁଣ ଭଲେ

।।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ଗୁମସରେ ରାଜା

।

ହେଲେ ଆପଣାର ଆନନ୍ଦ କରି ମଜ୍ଜା

।।

ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜ ନରପତିଙ୍କର

।

ପୁତ୍ର ଗଙ୍ଗାଧର ଯେ ପାଟ କୁମର

।।

ଏ ବେନି ଲୋକଙ୍କର ପରଲୋକ କାର୍ଯ୍ୟ

।

କଲେ ଚିତ୍ତରେ ପାଞ୍ଚି ଚିତ୍ତରେ ଅକାର୍ଯ୍ୟ

।।

ଧନଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜ ପଞ୍ଚଷଷ୍ଠୀ ବର୍ଷ

।

ଏ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ ହୋଇଲେ ନରେଶ

।।

ଏଥୁଅନ୍ତେ ଜନେ ଶୁଣ ଦେଇ ହୃଦ

।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ହୋଇ ଅତି ମୋଦ

।।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ ନରପତି ହେଲେ

।

ଅଯଶକୁ ସବୁ ଦେଶେ ଖ୍ୟାତ କଲେ

।।

ପିତା, ଭ୍ରାତା, ପୁତୁରା, ନାତିଙ୍କୁ ମରାଇ

।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ହେଲେ ନରସାଇଁ

।।

ସେହିରୂପେ ସବୁଠାରେ ହେଲା କ୍ଷାତ

।

ଯେ ଶୁଣିଲେ ନିନ୍ଦା କଲେକ ବହୁତ

।।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ଧରାକୋଟରେ ତ ଥିଲେ

।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଦୁର୍ନୀତି ଶୁଣିଲେ

।।

ଧରାକୋଟ ରଜାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ କଥା କହି

।

ଶହେ ପାଇକ ଧରି ବାହାରିଲେ ସେହି

।।

ସୋରଡ଼ା ବାଟେ କରଡ଼ା ରାଜାଙ୍କ ଗ୍ରାମରେ

।

ପରବେଶ ହେଲେ ସେ ଅତି ଶୀଘ୍ରରେ

।।

ଶତୃଞ୍ଜୟ ଭଞ୍ଜଙ୍କ ଭାର୍ଯ୍ୟା ସେହିଠାରେ

।

ଗର୍ଭବତୀ ହୋଇ ରହିଥିଲେ ତ ଦୁଃଖରେ

।।

ତାଙ୍କର ଏକ ପୁତ୍ର ସେଠାରେ ଜନମିଲେ

।

ରଣଭଞ୍ଜ ବୋଲି ତାଙ୍କ ନାମ ଦେଲେ

।।

ତାହାଙ୍କୁ ଘନ ଭଞ୍ଜ ନେଲେ ସଙ୍ଗତରେ

।

ପରବେଶ ହେଲେ ଗାଲେରୀ ମୁଠାରେ

।।

ଗରୁଡ଼ୁ ଗ୍ରାମେ ବସା କରିଣ ରହିଲେ

।

ମାଳ କନ୍ଧ, ଦିଗାଳମାନଙ୍କୁ ଡକାଇଲେ

।।

କନ୍ଧ, ମଳିକ ସହ ଦିଗାଳ ଆସିଲେ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ଛାମୁରେ ଦେଖା ହେଲେ

।।

ପିତ ଭ୍ରାତା, ପୁତୁରାମାନଙ୍କୁ ମାରିବାର

।

ପୂର୍ବରୁ ତ ଶୁଣିଥିଲେ ସର୍ବ ନର

।।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜଙ୍କଠାରେ କ୍ରୋଧ ହେଲେ

।

ତାଙ୍କୁ ମାରି ଘଉଡ଼ି ଦେବା ବିଚାରିଲେ

।।

ବାଳକୁମର ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁଟି ରଜା

।

କରି ଗୁମସରେ କରିବା ସର୍ବେ ପୂଜା

।।

ଘନ ଭଞ୍ଜଙ୍କଠାରେ ବିଚାର ଛିଣ୍ଡାଇଲେ

।

ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ନୃପ କରି ଶାଢ଼ୀ ଦେଲେ

।।

ସେହିଦିନ ସରିକି ଯୋଡ଼ିଏ ସମ୍ବତ୍ସର

।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ହେବାର ନରବର

।।

ଶୁଣ ସୁଜନମାନେ ଦେଇକରି ମନ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ରାଜତ୍ଵ ହେବାର ବିଧାନ

।।

ତାଙ୍କୁ ତ ଅଶ୍ଵଥାମା ଦେଇଥିଲେ ବର

।

ତେଣୁ ଘନ ଭଞ୍ଜ ଅତି ବଳିୟାର

।।

ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ମାଳ କନ୍ଧଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି

।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ଗଲେ ହୋଇ ଅଭିମାନୀ

।।

କୁଲାଡ଼ର ନିକଟେ ପରବେଶ ହେଲେ

।

କନ୍ଧେ ସିଙ୍ଗା, ଟମକ, ଚାଙ୍ଗୁ ବଜାଇଲେ

।।

ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ ଶୁଣିଲେ କର୍ଣ୍ଣର

।

ଘନଭଞ୍ଜ ଧରି ବହୁତ ଲସକର

।।

ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ରଜା କରି ଶାଢ଼ୀ ଦେଇ

।

ସର୍ବ କନ୍ଧ, ମଳିକମାନଙ୍କୁ ଡକାଇ

।।

ଗାଲେରୀ କୋକଳବା ମୁଠା ପାଇକଙ୍କୁ

।

ସଙ୍ଗେ ଘେନି ଆସିଲେ ଯୁଦ୍ଧ କରିବାକୁ

।।

ତାହା ଶୁଣି ନୀଳକଣ୍ଠ ଭଞ୍ଜ କରି ଭୟ

।

ଆପଣା ହୃଦୟକୁ କମ୍ପାଇ ଅତିଶୟ

।।

ଆପଣାର ଲୋକଙ୍କୁ ଘେନି ପଳାଇଲେ

।

ଧରାକୋଟରେ ଯାଇ ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ

।।

ସେଠାରେ ସେ ଭୟ କରି ନରହିଲେ

।

ଆଠଗଡ଼କୁ ଅବିଳମ୍ବେ ପଳାଇଲେ

।।

ସେହିଠାରେ କେତେ ଦିନ ରହି ପୁଣି

।

ନୁଆଁ ଗଡ଼କୁ ଗଲେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଘେନି

।।

ଖଟଦୋଳି ବାଙ୍କିଆ ଯେ ହଂସୁଳି ତୁଳି

।

ଜଗଦ୍ଦେବଙ୍କୁ ଦେଇ ସେଠାରୁ ଗଲେ ଚଳି

।।

ନୁଆଁଗଡ଼ ମାଳି ସାହିରେ କରି ଘର

।

ରହିଲେ ସେହିଠାରେ ଭୟ କରି ଦୂର

।।

ତାହାଙ୍କର କୁମର ଉପେନ୍ଦ୍ର ଭଞ୍ଜ ନାମ

।

ଛାନ୍ଦ କବିତ୍ଵରେ ସେ ଅଟନ୍ତି ଉତ୍ତମ

।।

ତାହାଙ୍କର କନ୍ୟା କେହି ତ ନଥିଲେ

।

ସେହି ମାଳିସାହି ଗ୍ରାମରେ ରହିଲେ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ଶୁଣ ହେ ସୁଜନ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ଆଚରଣମାନ

।।

ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ନରପତି ନାମ ଦେଇ

।

ସବୁ ଅଧିକାର କଲେ ନୃପ ହୋଇ

।।

ଚାରିଗୋଟି ସମ୍ବତ୍ସର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତରେ

।

ରାଜା ହେଲେ ରଣ ଭଞ୍ଜ ଏ ଗୁମସରେ

।।

ପାଞ୍ଚବର୍ଷ ପ୍ରଦେଶରେ ଦିନେ ଘନ

।

-ଭଞ୍ଜ ବୁଲିଯିବାକୁ ବଳାଇଲେ ମନ

।।

ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନିଣ ସେ ଗଲେ

।

ପଥେ ଯାଉ ଗଭୀର କୂପ ନିରେଖିଲେ

।।

ସେ ପିଲାକୁ ଧରିପେଲିଦେଲେ ଖରେ

।

ପଡ଼ିଲେ ପ୍ରାଣ ଛାଡ଼ିଦେଇ କୂପ ନୀରେ

।।

କୂପେ ପଡ଼ି ମଲା ବୋଲି ଖ୍ୟାତ କଲେ

।

ଆପେ ଗୁମସରେ ନୃପତି ହୋଇଲେ

।।

ଏହିରୂପେ ସବୁ ଜମିଦାର ସ୍ଥଳେ

।

ଖ୍ୟାତ ହେଲା ରଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ମାଇଲେ

।।

ଆପେ ନରପତି ହେଲେ ଘନ ଭଞ୍ଜ

।

ଖ୍ୟାତ ହେଲା ଏହିପରି ସବୁ ରାଜ୍ୟ

।।

ମୁଗଲ ନବାବଙ୍କ ଠାରେ ଏ ଯାବନ୍ତ

।

କଥା ଜଣା ହେବାରୁ ସେ ହୋଇ କୋପ ଚିତ୍ତ

।।

ଗୁମସରକୁ ସେ ଲସ୍କର ପେଷିଲେ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ରାଜାଙ୍କୁ ଧରି ଘେନିଗଲେ

।।

ଇଚ୍ଛାପୁର ଠାରେ ରଖିଲେ ତାଙ୍କୁ ନେଇ

।

ଏହିରୂପେ କେତେ କାଳ ଗଲା ବହି

।।

ନବାବଙ୍କ ଠାରେ ଥିଲା ଘୋଡ଼ା ଏକ

।

ତାକୁ ଚଢ଼ି ନପାରନ୍ତି କେଉଁ ଲୋକ

।।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ଚଢ଼ି ପାରନ୍ତି ତ ଘୋଡ଼ା

।

ତାଙ୍କ ସମ ସିପାହି କାହିଁ ନାହିଁ ଲୋଡ଼ା

।।

ଜନ ମୁଖରୁ ଏହା ନବାବ ଶୁଣିଲେ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ସେ ପାଖକୁ ଡକାଇଲେ

।।

କହିଲେ ତୁମେ ପୁଣି ଘୋଡ଼ା ଚଢ଼ିପାର

।

ଦେଖିବା ଥରେ ଚଢ଼ ଏ ଘୋଡ଼ା ଆମ୍ଭର

।।

ତାହା ଶୁଣି ଘନ ଭଞ୍ଜ ସହି କଲେ

।

ସେ ଅଶ୍ଵ ପୃଷ୍ଠପରେ ଯାଇଣ ବସିଲେ

।।

ବେନି ଶତ ସିପାହୀ ଏ ନୃପ ଘୋଡ଼ାଙ୍କୁ

।

ଜଗାଇଲେ ଚାରିପାଖରେ ତାହାଙ୍କୁ

।।

ଦୁଇ ତିନିଥର ଟହଲାଇ ଘୋଡ଼ା

।

ଆଣ୍ଟ କରି ମାରିଦେଲେ ସେ କୋରଡ଼ା

।।

ପବନରୁ ଅଧିକ ହୋଇ ସେ ଗମିଲା

।

ଲସକର ବେଢ଼ିବାରୁ ବଳିଗଲା

।।

ଘୋଡ଼ା ଗୋଡ଼ ଅତି ବେଗରେ ଫିଙ୍ଗିଲେ

।

ବ୍ୟଗ୍ରଗତି ଲୋକେ ପଙ୍ଗୁପରି ହେଲେ

।।

କେତେଦୂର ଗୋଡ଼ାଇଣ ନିବର୍ତ୍ତିଲେ

।

ଗୁମସରକୁ ରଜା ଗମନକୁ କଲେ

।।

ବିଷ୍ଣୁ ଚକ୍ର ମୁଠା ସୋରଡ଼ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ

।

ଯାଇ ସେଠାରେ ରହି ଭାବିଲେ ନିଜ ଚିତ୍ତ

।।

ଜମିଦାରମାନେ ଆମ୍ଭ ସଙ୍ଗେ ପ୍ରୀତି

।

କେହିହେଲେ ଜଣେ କରି ତ ନାହାନ୍ତି

।।

ମାଳ କନ୍ଧମାନେ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ବିପକ୍ଷ

।

ହୋଇଛନ୍ତି ଆମ୍ଭଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟରେ ନାହିଁ ପକ୍ଷ

।।

ନବାବଙ୍କ ବନ୍ଦୀରୁ ତ ଆସିଲଇଁ

।

କେଉଁଠାରେ ରହିବା ସୁଖରେ ଏବେ ଯାଇ

।।

ଘୋଡ଼ାକୁ ସେହିଠାରେ ତାତପର୍ଯ୍ୟ କଲେ

।

ଆପଣାର ଜଳ ଯୋଗକୁ ସାରିଲେ

।।

ସେହିଠାରୁ ଘୋଡ଼ାକୁ ନେଲେ ବାହୁଡ଼ାଇ

।

ଇଛାପୁର ଠାରେ ପ୍ରବେଶ ହେଲେ ଯାଇ

।।

ନବାବଙ୍କ ଠାରେ ଯାଇ ଦେଖା ହେଲେ

।

ଘୋଡ଼ା ବଳିଆଇ ନେଲା ସେ କହିଲେ

।।

ଗୁମସର ସୋରଡ଼ କନ୍ଦିରୁ ମୁଁ ଏକା

।

ବାହୁଡ଼ିଲି ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ମନେ କରି ଶଙ୍କା

।।

ଯା ଇଚ୍ଛା ହେବ ଏବେ ଆପଣ ମୋତେ କର

।

ପରିବେଶ ହେଲିତ ତୁମ୍ଭର ଆଗର

।।

ଏହା ଶୁଣି ନବାବ ସନ୍ତୋଷ ହୋଇଲେ

।

ଇଚ୍ଛାପୁର ଶନିବାର ପେଣ୍ଠ ଦେଲେ

।।

ଏ ବାହାରେ ସାରୁ, ସିକିରି ଗ୍ରାମକୁ

।

ଇନାମ କରିଦେଲେ ସେ ନୃପବରଙ୍କୁ

।।

ସାତହଜାର ଟଙ୍କା କରି ମାମିଲିତ

।

ଗୁମସରରେ କରାଇଲେ ସେ ରାଜତ୍ଵ

।।

ହୁକୁମ ଲେଖିଦେଇ ଲସ୍କର ସଙ୍ଗେ ଦେଇ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟକୁ ଦେଲେ ସେ ପଠିଆଇ

।।

କୁଲାଡ଼ ଗଡ଼େ ଆସି ହୋଇଲେ ପ୍ରବେଶ

।

ମାଳ କନ୍ଧମାନଙ୍କୁ ଡକାଇଲେ ପାଶ

।।

ତାଲୁକାରେ ଥିବାର ସବୁ ସରଦାର

।

ପାଇକ ଆଦିଙ୍କୁ ଡକାଇ ସତ୍ଵର

।।

ରାଜ୍ୟଯାକ ପ୍ରଧାନଙ୍କୁ ଡକାଇଲେ

।

ନବାବଙ୍କ ଅନୁଗ୍ରହକୁ କହିଲେ

।।

ସର୍ବ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆପଣାର କରି

।

ଆପେ ଗୁମସରେ ହୋଇଲେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଷଷ୍ଟଦଶ ଚତୁର୍ବିଂଶ ଶକାବ୍ଦରେ

।

ନରପତି ହେଲେ ସେ ଏହି ଗୁମସରେ

।।

ସର୍ବ ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କଲେ

।

ମାଳକନ୍ଧଙ୍କୁ ସେ ବଶ୍ୟ କରାଇଲେ

।।

ରାଜ୍ୟ ପରଜାଙ୍କୁ ପୁତ୍ର ପରି ପାଳି

।

ଭୋଗ କଲେ ଆପଣାର ମହୀପାଳି

।।

ସାତ ମହାଦେଈଙ୍କୁ ସେ ବିଭା ହୋଇଲେ

।

କୋଠ ଲୋକ ନାଚୁଣୀ ବିଶେଷ ରଖିଲେ

।।

ମହାଦେଈଙ୍କ ଠାରୁ ହେଲେ ପୁତ୍ର ଜାତ

।

ଏ ବାହାରେ ଅନ୍ତର ପଚିଶଟି ସୁତ

।।

ଏଥିରୁ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସୁତ ଅଟନ୍ତି କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜେ

।

ସେ ହେଲେ ଯୁବରାଜ ଏ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ସୁବୁଧି ଜନଚୟ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟର ପୂର୍ବର ନିଶ୍ଚୟ

।।

ସମସ୍ତ ଜମିଦାର କଲେକ ବିଚାର

।

ଏ ଅଟନ୍ତିଥାଟ ରଜାଙ୍କ କୁମର

।।

ପାପ ବୁଦ୍ଧି କରି ପୁତ୍ର ପ୍ରତୁରା ମାରି

।

ଆପେ ହୋଇଛନ୍ତି ସିନା ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଆମ୍ଭେମାନେ ଏକ ମନ ହୋଇଯିବା

।

ତାଙ୍କୁ ଆଉ କେହି ପ୍ରଣାମ ନକରିବା

।।

ଚିଟାଉ କେହି ନ ଲେଖିବା ବିଚାରି

।

ଆଚରଣ ମଧ୍ୟ କରିବା ସେହିପରି

।।

ଏକଥା ଶୁଣି ଘନ ଭଞ୍ଜ ନରପତି

।

ଜମା କଲେ ଆପଣା ସୈନ୍ୟ ସେନାପତି

।।

ଜମିଦାରମାନଙ୍କ ରାଜ୍ୟକୁ ସେ ଗଲେ

।

ଦ୍ରବ୍ୟ ଲୁଟି ଗ୍ରାମ ପାଟଣା ପୋଡ଼ିଦେଲେ

।।

ଏହିରୂପେ ବେନି ବରଷ ଭିତରେ

।

ଜମିଦାର ମାନଙ୍କୁ ବଶ୍ୟ କଲେ ଖରେ

।।

ଏ ଅନ୍ତରେ କେତେ ଦିନର ଉତ୍ତାରେ

।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ନୃପତି ଓଡ଼ିଶାରେ

।।

ରାଜତ୍ଵକୁ କରନ୍ତେ ନବାବ ସେଠାର

।

ପରବେଶ ହେଲେ ଘେନିଣ ଲସ୍କର

।।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ ସଙ୍ଗତେ ଲଢ଼ାଇ

।

କରି କଟକ ଜିଲ୍ଲା ନେଲେ ସେ ଛଡ଼ାଇ

।।

ତହୁଁ ଅଳପ ଲୋକ ଘେନି ନରପତି

।

ଆସି ପ୍ରବେଶ ହେଲେ ଆଠଗଡ଼ କତି

।।

ସେଠାରେ କେତେଦିନ ରହନ୍ତେ ନରପତି

।

ଜଗଦ୍ଦେକ ଚଳାଇଲେ ତାଙ୍କ ନୀତି

।।

କେତେଦିନ ସେଠାରେ ମକାମ କରନ୍ତେ

।

ଭଞ୍ଜ ରାଜନ ତାହା ଶୁଣିଲେ ଗୁପତେ

।।

ଆଠଗଡ଼ ସନ୍ଧକି ଗମନ ସେ କଲେ

।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କ ଛାମୁରେ ଦେଖା ହେଲେ

।।

ବହୁତ ପରକାରେ କହିଣ ତାହାଙ୍କୁ

।

ସଙ୍ଗେ ଘେନି ଆସିଲେ ଆପଣା ରାଜ୍ୟକୁ

।।

ଜଗନ୍ନାଥ ପ୍ରସାଦ ଗଡରେ ରହିଲେ

।

ତାଙ୍କ ଅନୁକ୍ରମରେ ନୀତି ଚଳାଇଲେ

।।

କେତେଦିନ ତାଙ୍କୁ ରଖିଣ ସେଠାରେ

।

ଗ୍ୟାଲେରୀଠାକୁ ଘେନି ଗଲେ ସେ ସତ୍ଵରେ

।।

ଦୁଇମାସ ତାଙ୍କୁ ସେଠାରେ ରଖାଇଲେ

।

ମହତ ଲସ୍କରଙ୍କୁ ତୟାର କରାଇଲେ

।।

ଚାରି କଟକରେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ବସାଇବୁ

।

ବହୁତ ସୈନ୍ୟ ତୁମ୍ଭ ସଙ୍ଗତରେ ଦେବୁ

।।

ଏହିରୂପେ ତାଙ୍କୁ ଦେଇଣ ଭରଷା

।

ଓଡ଼ିଶାକୁ ପେଷନ୍ତେ ଭଞ୍ଜ ମହାଯଶା

।।

କ୍ଷତ୍ରୀୟ ବର ଦେଉ ବୋଲିଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ

।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବ କଲେ ଗମନକୁ

।।

ଗୁମସର ଲସ୍କର ଆଗରେ ତୋରାରେ

।

ଯାଇ ଯୁଦ୍ଧ କଲେ କଟକ ଜିଲ୍ଲାରେ

।।

ନବାବଙ୍କ ଲସ୍କର ଶୀଘ୍ରରେ ଘଉଡ଼ିଲେ

।

ରାମଚନ୍ଦ୍ର ଦେବଙ୍କୁ ତହିଁରେ ବସାଇଲେ

।।

ତହୁଁ ଲସ୍କର ଶୀଘ୍ର ବାହୁଡ଼ି ଆସିଲେ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟରେ ପରବେଶ ହେଲେ

।।

ନରପତିଙ୍କର ଛାମୁରେ ଦେଖା ହୋଇ

।

ଶାଢ଼ୀ, ଖଡ଼ୁ, ପଦମାନ ବହୁ ପାଇ

।।

ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ହୋଇ ଗୁମସରରେ ରହିଲେ

।

ଏହିରୂପେ କେତେ କାଳକୁ ସାରିଲେ

।।

ଗୁମସର ରହି ରାଜତ୍ଵକୁ କରି

।

ଯଶମାନଙ୍କୁ ରଖିଦେଲେ ସେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

କ୍ଷତ୍ରୀୟ ବରପୁର ଶାସନ ବସାଇଲେ

।

ଦେବାଳୟ ଆରାମମାନଙ୍କ ନିର୍ଭା କଲେ

।।

ରାସ୍ତାରେ ପାଣି ପଣା ଛତ୍ର ଦିଆଇଲେ

।

ପଥୁକି ଜନମନ ସନ୍ତୋଷ କରାଇଲେ

।।

ତ୍ରୟୋବିଂଶ ବର୍ଷ ଠାରୁ ନରପତି

।

ହୋଇ ପାଳନା କଲେ ଗୁମସର କ୍ଷିତି

।।

ପୁଷ୍କରିଣୀ କୂପମାନଙ୍କୁ ସଜାଡ଼ିଲେ

।

ଦାନ ଦେଇ ବିପ୍ରମାନଙ୍କୁ ମନାଇଲେ

।।

ତେଜବନ୍ତେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପରାୟ ହୋଇଲେ

।

ଚନ୍ଦ୍ରପରି ଆହ୍ଳାଦକୁ ପ୍ରକାଶିଲେ

।।

ସର୍ବଦିଗ ମାନଙ୍କେ କ୍ଷାତ ହେଲା ଯଶ

।

ଘନ ଭଙ୍ଗ ଏ ରାଜ୍ୟେ ହୁଅନ୍ତେ ନରେଶ

।।

ତାହାଙ୍କର ଏକ ନାମ ଲୋକନାଥ

।

ଭଞ୍ଜ ବୋଲି ନାମ ହୋଇଥିଲା ଖ୍ୟାତ

।।

କୃଷ୍ଣବର୍ଣ୍ଣ ସକାଶରୁଟି ତାହାଙ୍କୁ

।

ଘନ ଭଞ୍ଜ ବୋଲି ନାମ ଦେଲେ ତାଙ୍କୁ

।।

ସପ୍ତବିଂଶ ବର୍ଷ କରିଣ ରାଜତ୍ଵ

।

ସେହି ସମ୍ବତ୍ସରେ ହୁଅନ୍ତେ ସେ ମୃତ

।।

ତାଙ୍କ କୁମର କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜ ମହୀପତି

।

ନୃପ ହୋଇ ପାଳିଲେ ଗୁମସର କ୍ଷିତି

।।

ଯଶ କୀର୍ତ୍ତିରେ ମଣ୍ଡି ହୋଇଲା ଏ ମହୀ

।

ତାଙ୍କ ଚରିତ କିଛି କହିଯିବି ମୁହିଁ

।।

ଏଥୁ ଅନନ୍ତରେ ସୁବୁଦ୍ଧି ନରରାଣ

।

ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କ ବଂଶ ଚରିତକୁ ଶୁଣ

।।

ଯହିଁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜେ ରାଜନ ବଇରି

।

ପଞ୍ଚଗର୍ବ ଗଞ୍ଜନେ ପାର୍ଥ ସମସରି

।।

ସେ ରାଜନ ଅଟନ୍ତି ଜନକ ସମାନ

।

ଅକିଞ୍ଚନ ମାନଙ୍କେ ଅଟନ୍ତି ସେ ଧନ

।।

ସନକାଦି ବନ୍ଦନ ସେ ପାଦ ନଳିନ

।

ସେ ନାରାୟଣ ଦେବଙ୍କର ଉପାସନ

।।

ସକଳ ଭୂମଣ୍ଡଳ ବିଦିତ ସାରମୂଳ

।

ମଣ୍ଡିତ ଗୁମସର ନାମେ ଏକ ସ୍ଥଳ

।।

ଦିଶେ ଅତି ମଞ୍ଜୁଳ ଆଖଣ୍ଡଳ ପରି

।

ତହିଁରେ କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜେ ଅଟନ୍ତି ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଗନ୍ଧର୍ବବାର ନାଗ ବରରେ ଭୂଷିତ

।

ଅପୂର୍ବ ପୁଣ୍ୟ ଜନଙ୍କରେ ସେ ଶୋଭିତ

।।

ସ୍ଵର୍ଗର ସୋଦର ସେ ନଗର ଉପମେୟ

।

ତା ସମ ଦିଶୁନାହିଁ ମହୀରେ ଦେଶ ଲୟ

।।

ତା ମଧ୍ୟରେ କଟକ କୁଲାଡ଼ ନାମରେ

।

ଅଳକାପୁରୀ ଶିରି ଗଞ୍ଜୁଛି ଧନରେ

।।

ଦାନୀ ପଣେ ମାନି ରହିବେ ବୈଲୋଚନ

।

ଦେଖିଲେ ବଳ ଉଣା କରନ୍ତି ଗୁମାନ

।।

ଶତ ଶତ ଧେନୁମାନଙ୍କୁ ଅଳଂକୃତ

।

କରି ତାଙ୍କୁ ବତ୍ସା ସହିତରେ ଯୁକ୍ତ

।।

ସୁବିଜ୍ଞ ଦ୍ଵିଜବରମାନଙ୍କର କରେ

।

ସମର୍ପନ୍ତି ପୁଣ୍ୟ ଦିବସମାନଙ୍କରେ

।।

ବିପୁଳ ଘର ତୁଳା ଆଦି ଦାନ କରି

।

ମହାଦାନମାନଙ୍କୁ ଦେଲେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଶ୍ରୀ ଗୋବିନ୍ଦ ଗରୁଡ଼ ଦାନକୁ ଆନନ୍ଦ

।

ହୋଇ ବିପ୍ରଙ୍କ କରେ ଦେଲେ ସେ ନୃପଚନ୍ଦ୍ର

।।

ପୁଷ୍କରିଣୀ ଆନ ଆନକେ ଶ୍ରେଣୀ ଶ୍ରେଣୀ

।

କଲେ ସେ ନୃପମଣୀ ନୋହିବ ତାହା ଗଣି

।।

ଆରାମମାନ କଲେ ସେହି ମହୀ ପତେ

।

ନୋହିବ ଶତ ନର ମୁଖରେ ତା ଗଣିତେ

।।

କୃଷ୍ଣ ଶରଣପୁର, ନାରାୟଣ ପୁର

।

ନାମେ ବେନି ଶାସନ କଲେ ସେ ନୃପବର

।।

ବିଜେ କୃଷ୍ଣଶରଣପୁର ନାମେ ଶାସନ

।

କଲେ ହରଷରେ ନୃପଙ୍କ ଉତ୍ତମ

।।

ସାଧୁଜନ ଗ୍ରାମମାନଙ୍କେ ଯେତେ ମହୀ

।

ଦାନକୁ ଦେଲେ ନୃପବର ତୋଷ ବହି

।।

ସେମାନଙ୍କ ଜନାଙ୍କ ରୂପରେ କହିବାକୁ

।

କ୍ଷମ କେହି ନୋହିବେ ଆସେ ମୋ ମନକୁ

।।

ପାଷାଣରେ ଶ୍ରୀନାରାଣଙ୍କ ପ୍ରତିମା

।

ହର୍ଷ ହୋଇ ନିର୍ମାଣ କଲେ ସେ ମହାତ୍ତମା

।।

ଦୃଢ଼ତର ପାଷାଣେ ଦେଉଳ ନିର୍ମାଣ

।

କରି ଚୁନ ଦିଆଇଲେ ସେ ନରରାଣ

।।

ମୋହନ ମୁଖଶାଳା ଦେଉଳ ନିର୍ଭା କଲେ

।

ପାଚେରୀ ଆଦି କରି ପ୍ରତିମା ବସାଇଲେ

।।

ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ କରାଇ ପ୍ରଭୁଙ୍କୁ ତହିଁରେ

।

ବିଜେ କରାଇଲେ ହରଷ ମାନସରେ

।।

ମଣୋହି ନିମତ୍ତରେ ବେନିଗୋଟି ଗ୍ରାମ

।

ଦତ୍ତ କରି ଖଞ୍ଜିଲେ ସେ ନୃପ ଉତ୍ତମ

।।

ନାନା ପ୍ରକାରେ ଭୋଜ୍ୟ ସାମଗ୍ରୀ କରି ସଜ

।

ନିବେଦନ କରୁଥାନ୍ତି ରୋଜ ରୋଜ

।।

ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ନିମିତ୍ତରେ ଏକ ଦେଉଳ

।

କୁଲାଡ଼ରେ ନିର୍ବାହ କଲେ ନରପାଳ

।।

ତହିଁରେ ଠାକୁରଙ୍କୁ ବିଜେ କରାଇଲେ

।

ନାନାପରି ଭୋଗମାନଙ୍କୁ ଖଞ୍ଜିଲେ

।।

ବିଷ୍ଣୁଚକ୍ରରେ ଏକ ଦେଉଳ ନିର୍ମାଣ

।

କରି ବସାଇଲେ ପ୍ରତିମା ନାରାୟଣ

।।

ଭୋଗ ଖଞ୍ଜାଇ କୁଲାଡ଼କୁ ଦରଶନ

।

ନିମିତ୍ତରେ ଯାଉଥାନ୍ତି ସେ ରାଜନ

।।

ପାଷାଣରେ ପ୍ରାସାଦ କାଷ୍ଠରେ ମଣ୍ଡପ

।

ନିର୍ମାଣ କରାଇଲେ ସେ ନୃପ କୂଳାଧିପ

।।

ବିଷ୍ଣୁ ପ୍ରତିମା ଶିବ ପ୍ରତିମାକୁ ତହିଁ

।

ନିର୍ବାହ କରି ବସାଇଲେ ସେ ନରସାଇଁ

।।

ଆଉ ଯେତେ କୀର୍ତ୍ତି କଲେ ସେ କହିବାକୁ

।

ଆସୁନାହିଁ ହେ ଜନେ ମୋହର ମନକୁ

।।

ଏ ଉତ୍ତାରୁ ଜନେ ହୋଇକରି ସ୍ଥିର

।

ଶୁଣ କହୁଛି ମୁଁ ଭଞ୍ଜବଂଶ ସମାଚାର

।।

ବିଭା ହେବାକୁ ଇଚ୍ଛା କରି ସେ ନରବର

।

ତୟାର କରାଇଲେ ବିଭାର ସମ୍ଭାର

।।

ରାଉତ ମାନଙ୍କର ଘରରୁ ବେନି କନ୍ୟା

।

ନୃପତିବିଭା ହେଲେ ହୋଇଣ ସୁମନା

।।

ଖେମଣ୍ଡି ଘରୁ ଏକ କନ୍ୟା ବିଭା ହୋଇ

।

ଧନୁକୋଟ ଖଲିକୋଟରୁ କନ୍ୟା ଦୁଇ

।।

ଏ ବାହାରେ ଦଶପଲା ରଜାଙ୍କର

।

ଦୁଇଗୋଟି କୁମାରୀ ଥିଲେ ମନେ କରେ

।।

ଲୋଭରେ ବିବାହ ହୋଇଣ ରାଜ୍ୟକୁ

।

ଆସିଲେ ନରପତି କରି ସମ୍ଭାରକୁ

।।

ନୁଆଁଗଡ଼ରେ ତ ପୁରୁଷୋତ୍ତମ ସିଂହ

।

ମାନ୍ଧାତା ରଜା ହୋଇ କହିଥିଲେ ସ୍ନେହ

।।

ତାଙ୍କର ଏକ କନ୍ୟା ଥିବାର ଶୁଣିଲେ

।

ବଡ଼ ସୁନ୍ଦରୀ ବୋଲି ତାଙ୍କୁ ବିଭା ହେଲେ

।।

ସେଠାରେ କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜ ରଜାଙ୍କୁ ମାନ୍ଧାତା

।

ନିୟମ କରାଇଲେ ଛାଡ଼ି ମନୁ ଚିନ୍ତା

।।

ଆମ୍ଭର ଜେମାଠାରେ ତୁମ୍ଭର ସେ କୁମର

।

ପ୍ରଥମରେ ଜନମ ହେବ ହେ ନରବର

।।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟରେ ରାଜତ୍ଵ କରିବ

।

ଏପରି ନିୟମକୁ କର ହେ ପାର୍ଥୀବ

।।

ନୃପ ସେକଥାକୁ କରିଣ ଶ୍ରବଣ

।

ନିୟମକୁ କଲେ ସେହି ପ୍ରକାରେଣ

।।

ବିଭା ହୋଇ ରାଜ୍ୟକୁ ବାହୁଡ଼ି ଆସିଲେ

।

ସୋରଡ଼ା ଘରୁ ଏକ କନ୍ୟାକୁ ବିଭା ହେଲେ

।।

ଏରୂପେ ଅଷ୍ଟପାଟ ମହିଷୀ ତାଙ୍କର

।

ହୋଇ ହେଲେ ଅନ୍ତର ଶହେ ଅଷ୍ଟୋତ୍ତର

।।

କହିବା ତାହା ଶୁଣ ଜନେ ଏକ ଚିତ୍ତେ

।

ଏଥିରୁ ପୁତ୍ରମାନେ ଜନମ ହେଲେ ଯେତେ

।।

ପ୍ରଥମେ ଧରାକୋଟ ମହାଦେଈଙ୍କର

।

ଲକ୍ଷ୍ମୀଶରଣ ଭଞ୍ଜ ନାମରେ କୁମର

।।

ନବଦୁର୍ଗ ମାନ୍ଧତା ନୃପତିଙ୍କ ନାତି

।

ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ହେଲେ ଉତପତି

।।

ଜୟ ମଙ୍ଗଳ ଭଞ୍ଜ ରାଉତ ଘର ନାତି

।

ତାଙ୍କଠାରେ ନୃପତି ରଖିଥାନ୍ତି ମତି

।।

ସୋରଡ଼ା ମହାଦେଈଙ୍କର ପଦ୍ମନାଭ

।

ନାମେ କୁମର ହେଲେ ଜନେ ମନେ ଭାବ

।।

ହରିଶରଣ ଭଞ୍ଜ ଖେମଣ୍ଡି ରଜାଙ୍କର–

।

-ନାତି ବୋଲି କ୍ଷାତି ହେଲା ଏ ଗୁମସର

।।

ଖଲିକୋଟ ନୃପତିଙ୍କ ପାଞ୍ଚ ନାତି

।

-ହେଲା ତାଙ୍କ ନାମ କହିବା ଦିଅ ମତି

।।

ରାମ ଶରଣ, ସୀତା ଶରଣ ସୁତ ବେନି

।

ନୃସିଂହ, ରଙ୍ଗନାଥ, ବିଷ୍ଣୁଶରଣ ତିନି

।।

ଏରୂପେ ପାଞ୍ଚପୁତ୍ର ହୋଇଲେଟି ଜାତ

।

ଦଶପଲ୍ଲା ରାଣୀଙ୍କର ବେନି ସୁତ

।।

ହରିରୁଦ୍ର କନିଷ୍ଠ, ଶିବରାମ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ

।

ଏପରି କ୍ଷାତ ହେଲେ ସେ ଅତି ଗରିଷ୍ଠ

।।

ଏରୂପେ ଆଠ ମହାଦେଇଙ୍କ ଠାରୁ ଜାତ

।

ହୋଇଲେ ଗଣତିରେ ବାରଗୋଟି ସୁତ

।।

କୋଠ ଲୋକରୁ ଭିକ ଭଞ୍ଜ, ଅନାମ ଭଞ୍ଜ

।

ଫେତ ସିଂହ ବୋଲି କୁମାର ବିରାଜ

।।

ନିମ କୋଳି, ଭଙ୍ଗାଦି ଅଷ୍ଟ କୁମର ହେଲେ

।

ଦୁଇପଟରୁ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଜନମିଲେ

।।

ଷୋଳ ଶତ ଚତୁର ଅଶି ଶକାବ୍ଦରେ

।

କର୍ମାନୀ ନବାବ ଆସିଣ ଏ ରାଜ୍ୟରେ

।।

ଜମାବନ୍ଦି ପଞ୍ଚଚାଳିଶି ହଜାର

।

ଟଙ୍କା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କଲେ ଜନେ ମନେ କର

।।

କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜ ରାଜ୍ୟେ ଏପରିରାଜା ହୋଇ

।

ପ୍ରଜା ପାଳି ଭୋଗକଲେ ଏହୁ ମହୀ

।।

କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ଊନତ୍ରିଂଶ ବର୍ଷ ହ୍ୱନ୍ତେ

।

ନୃପତି ହେଲେ ଗୁମସରେ ସେ ନିଶ୍ଚିନ୍ତେ

।।

ଜମିଦାରମାନଙ୍କୁ ଆପଣା ବଶରେ

।

ରଖି ଯଶ ବିସ୍ତାର କଲେ ଏ ମହୀରେ

।।

ନବାବମାନଙ୍କୁ ସେ ଯୁଦ୍ଧରେ ଜିଣିଲେ

।

ଯାହାକୁଟି ବିରାମ ଗାଦି ହାରିଦେଲେ

।।

ଅଷ୍ଟ ପଞ୍ଚାଶ ବର୍ଷ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବାକ୍ଷଣି

।

ପରମ ଗତିକୁ ଲଭିଲେ ନରମଣି

।।

ନୁଆଁଗଡ଼ରେ ବିଭା ହୋଇବା ସମୟରେ

।

ନିୟମତ କରିଥିଲେ ସେହିଠାରେ

।।

ତେଣୁ ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ରାଜ ଶାଢ଼ୀ

।

ଦେଇ ନରପତି ଗଲେ ସବୁ ଛାଡ଼ି

।।

ତ୍ରିବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜେ ହୋଇଲେ ନରବର

।

ହେଲେ ଖ୍ୟାତ ନରମାନଙ୍କେ ଏ ରାଜ୍ୟର

।।

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୁମର ଆଉ କନିଷ୍ଠ କୁମରକୁ

।

ରାଜଶାଢ଼ୀ ଦେଲେ ନକରି ବିଚାରକୁ

।।

ଷୋଳଶତ ପଞ୍ଚାଣୋଇଁ ଶକାବ୍ଦରେ

।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ରାଜା ହୁଅନ୍ତେ ଏ ରାଜ୍ୟରେ

।।

ଜନମାନଙ୍କୁ ବିଶେଷରେ ଦଣ୍ଡ ନିତି

।

ଦେବାରୁ ସର୍ବଜନମାନେ କଲେ ଭିତି

।।

କେଉଁମାନଙ୍କୁ ଉଗ୍ର ଦଣ୍ଡାଦିକୁ ଦେଲେ

।

କେଉଁମାନଙ୍କ ପ୍ରାଣ ବଧ କରାଇଲେ

।।

କେତେ ଜନମାନେ ସ୍ଵରାଜ୍ୟ ଛାଡ଼ିଦେଲେ

।

ପର ରାଜ୍ୟରେ ବାସ କରିଣ ରହିଲେ

।।

ଏରୂପେ କେତେବର୍ଷ ରାଜତ୍ଵ କରନ୍ତେ

।

ଧର୍ମ କଥା କଛି ନରଖିଲେ ଚିତ୍ତେ

।।

ଅନୁକ୍ଷଣେ କ୍ରୋଧ ହୋଇ ଦଣ୍ଡ ଦେଲେ

।

ଅନ୍ୟାୟ କଥାସବୁ କାଳରେ ଆଚରିଲେ

।।

ସରକାର ଜମା ବନ୍ଦିକୁ ନଦେଲେ

।

ତେଣୁକରି ସାହେବ ମନେ ଦୁଃଖ କଲେ

।।

ଅନ୍ୟାୟରେ ପ୍ରଜାମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡ ଦେଲେ

।

ପ୍ରଜାମାନଙ୍କର ମନ ଫିଟାଇଲେ

।।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ମନେ ବିଚାରକୁ କଲେ

।

ଆମ୍ଭ ପିତା ଅନ୍ୟାୟ କଥା ଆଚରିଲେ

।।

ଆମ୍ଭେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ସୁତ ଥାଉ କନିଷ୍ଠ ସୁତ

।

ବିକ୍ରମକୁ ରାଜୁତି ଦେବାର କି ଉଚିତ

।।

ନିତି ତାଙ୍କ ମନ ଜାଣିକରି ସେବା

।

କିରୂପରେ ଆମ୍ଭେ କାଳ ବଂଚାଇବା

।।

ଏହା ବିଚାରି ଜୟ ମଙ୍ଗଳ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ

।

ଡାକିକରି କହିଲେ ଉତ୍ତମ ଗିରକୁ

।।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ଏଥି ରାଜତ୍ଵ କରୁଥିବେ

।

ଆମ୍ଭେ ସିପାହୀ ହୋଇ ରହିବା ଅକର୍ତ୍ତବ୍ୟେ

।।

କିରୂପେ ଦିନ ନେବା ଏଠାରୁ ଏହିକ୍ଷଣି

।

ବାହାରି ଯିବା ଦଣ୍ଡେ ନରହିଣ ପୁଣି

।।

କହି ଦିବ୍ୟ ଘୋଡ଼ା ଶୀଘ୍ରରେ ଚଢ଼ିଲେ

।

ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ସଙ୍ଗତରେ ଥିଲେ

।।

ଜୟ ମଙ୍ଗଳ ଭଞ୍ଜ ସେରୂପେ ଘୋଡ଼ା ଚଢ଼ି

।

ବାହାରିଲେ ସଙ୍ଗତେ ଦେଖାଇ ନିଜପ୍ରୋଢ଼ି

।।

ଆସିକାଠାରେ ଖରସୋଧି ନାଲା ଥିଲେ

।

ତାହାଙ୍କଠାରେ ଏକା ବେଳକେ ଦେଖା ହେଲେ

।।

ତାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗରେ ଘେନି ସତ୍ଵରେ ଗଞ୍ଜାମରେ

।

ପରବେଶ ହେଲେ ନବାବଙ୍କ ଠାରେ

।।

ଏହାଙ୍କର ଯେତେ ହଇକତମାନ

।

ନବାବଙ୍କ ଠାରେ କଲେ ନିବେଦନ

।।

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୁମର ଆମ୍ଭେ ଆଉ କନିଷ୍ଠ ସୁତ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟରେ ହେଲେ ମହୀକ୍ଷିତ

।।

ଜମା ବନ୍ଦି ଟଙ୍କା ଷାଠିଏ ହଜାର

।

କରି ତାଲୁକା ଦେଇ କରାଅ ନରବର

।।

ବାଇଦା ପରକାରେ ଅଲଖ ରାମ ଲାଲା

।

ଠାରୁ ରୁପିଆ ନିଅ ଦେଲୁ ଆମ୍ଭେ ସାଲା

।।

ସେଇକ୍ଷଣି ଅଲଖ ରାମ ଲାଲାଙ୍କୁ

।

ନବାବ ପୁଚ୍ଛନ୍ତେ କଲେ ସିଉକାରକୁ

।।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ସଙ୍ଗେ ଲସ୍କର ଦେଇ

।

ଗୁମସରକୁ ପଠାଇଲେ ତୋରା ହୋଇ

।।

ଷୋଳଶ ଅଠାଣୋଇଁ ଶକାବ୍ଦରେ ଯୁଦ୍ଧ

।

କଲେ ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ହୋଇ ଅତି କ୍ରୋଧ

।।

ଯୁଦ୍ଧେ ହାରି କୁଟୁମ୍ବଯାକ ଘେନିଗଲେ

।

ଦଶପଲ୍ଲା ରାଜ୍ୟରେ ନେଇଣ ରଖିଲେ

।।

ତହିଁ ରହି ନପାରି ଶୀଘ୍ରରେ ସେ ଗଲେ

।

ବଉଦ ରାଜ୍ୟେ ଯାଇ ପରବେଶ ହେଲେ

।।

ମରଜା କୁଦଠାରେ କୁଟୁମ୍ବ ରଖାଇ

।

ନୁଆଁ ଗଡ଼କୁ ଶୀଘ୍ରେ ଆସିଲେ ତୋରା ହୋଇ

।।

ଗୁମସରକୁ ଆସି ଗ୍ରାମମାନଙ୍କୁ ନାଶି

।

କର୍ମାନୀ ସଙ୍ଗତରେ ଯୁଝିଲେ ହୋଇ ରୋଷି

।।

ଯଶ ନପାଇ ବାଲିସିଂସାରେ ରହିଲେ

।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ତାହା ଶୁଣିଲେ ଜାଣ ଭଲେ

।।

କର୍ମାନୀ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ଯାଇଣ ସେଠାରେ

।

ଯୁଦ୍ଧ କରିବାରୁ ସେ ପଳାଇଲେ ଖରେ

।।

ଦଶପଲ୍ଲା ପ୍ରବେଶ ହୋଇ ବଉଦରେ

କୁଟୁମ୍ୱକୁ ଦେଖିଲେ...............

।

ଏଥୁ ଅନ୍ତେ ଶୁଣ ସୁବୁଦ୍ଧି ସମାଜ

।

ମରଜା କୁଦେ ରହି ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ରାଜ

।।

ପାତ୍ର ଭଲ ଲୋକ ସମସ୍ତେ ତ ଥିଲେ

।

ତାଙ୍କୁ ବସାଇଣ ବିଚାରକୁ କଲେ

।।

ଆମ୍ଭ ଭାଇ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ବେଗେ ଗଲେ

।

ଖର ସୋଧି ଲାଲା ସଙ୍ଗେ ଦେଖା ହେଲେ

।।

ତାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ନବାବଙ୍କ ଠାକୁ

।

ଗଲେ ଅଲେଖ ରାମ କରି ସହାୟକୁ

।।

ନବାବଙ୍କ ଠାରେ କହିଲେ ଏହି ବାକ୍ୟ

।

ଆମ୍ଭେ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ଥାଉଁ ଆମ୍ଭର ଜନକ

।।

କନିଷ୍ଠ ବିକ୍ରମ ସୁତକୁ ରାଜତ୍ଵ

।

ଦେବାରୁ ଆମ୍ଭେ ଆସି ହେଲୁ ଉପଗତ

।।

ସେ ପଞ୍ଚାଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ମାମିଲିତ

।

କରି ସିନା କରୁଅଛନ୍ତି ରାଜତ୍ଵ

।।

ତାଲୁକାର ଲୋକଙ୍କୁ ବହୁତ ଦଣ୍ଡ ଦେଲେ

।

କିସ୍ତି ପ୍ରକାରେ ଟଙ୍କା ଗୋଟିଏ ନଦେଲେ

।।

ଆମ୍ଭେ ଏବେ ଷାଠିଏ ହଜାର ଟଙ୍କା ଦେବୁ

।

ବାଇଦାକୁ କିଛି ଊଣା ନକରିବୁ

।।

ଅଲେଖ ରାମ ଲାଲା ଜାମିନ ହୋଇଲେ

।

କିସ୍ତି ପ୍ରକାରେ ଟଙ୍କା ଦେବେ ଜାଣ ଭଲେ

।।

ଏ ସକାଶୁ ନବାବ ସିଉକାର କଲେ

।

ଭାଇକୁ ରାଜା କରି ପଠିଆଇ ଦେଲେ

।।

ଆମ୍ଭେ ଏବେ ଚିନା ପାଟଣାକୁ ଯିବା

।

ଲାଟ ଗୌନରଙ୍କୁ ସମସ୍ତ କହିବା”

।।

ଏତେ ଭାଳି ପାତ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କି ସଙ୍ଗେ ଧରି

।

ମାଳବାଟେ ବାହାରି ଗଲେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ବିଜେ ରାମ ରାଜୁ ସଙ୍ଗତେ ଦେଖା ହେଲେ

।

ଏକତ୍ର ହୋଇଣ ଦୁହେଁ ଚଳିଗଲେ

।।

ଏହାଙ୍କ ହଇକତ କହିଲେ ସମସ୍ତ

।

ତାଙ୍କ ସହିତରେ ହୋଇଲେ ସଙ୍ଗତ

।।

ବିଜେ ରାମରାଜୁ ସହାୟ ହୋଇଲେ

।

ସଙ୍ଗେ ଘେନି ଚେନା ପାଟଣାକୁ ଗଲେ

।।

ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଠାରେ ସମସ୍ତ ବିଷୟ

।

ଜଣାକଲେ ନୃପଙ୍କୁ ହୋଇଣ ସହାୟ

।।

ଏହାଙ୍କର ଜନକ କୃଷ୍ଣ ଭଞ୍ଜ ରାଜା

।

ଜ୍ୟେଷ୍ଠ ପୁତ୍ର ଅଯୋଗ୍ୟ ବୋଲି କଲେ ତ୍ୟଜ୍ୟା

।।

କନିଷ୍ଠ କୁମରକୁ ରାଜତ୍ଵକୁ ଦେଲେ

।

ଆୟୁ ଶେଷ ହୁଅନ୍ତେ ପରଲୋକ ହେଲେ

।।

ଦେଖି ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ସହି ନପାରିଲେ

।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟରୁ ପଳାଇ ଆସିଲେ

।।

କହିଲେ ଖରସୋଧି ଲାଲାଙ୍କୁ ସମସ୍ତ

।

ଅଲେଖ ରାମ ମଧ୍ୟ ହେଲେ ତାଙ୍କ ସାଥ

।।

ପଞ୍ଚାଶ ହଜାର ତ ହୋଇଥିଲା ଜମା

।

ଷାଠିଏ ହଜାର କରି ସେ ମହାତ୍ତମା

।।

ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲା ନବାବଙ୍କ ଠାରେ କହି

।

ପିତା ଦତ୍ତ କରିବା ରାଜ୍ୟକୁ ଛଡ଼ାଇ

।।

ଖରସୋଧିଲାଲା ଅଲେଖ ରାମ ଦୁଇ

।

ଷାଠିଏ ହଜାରକୁ ଅଛନ୍ତି ଲଗା ହୋଇ

।।

ଗୁମସର ରାଜ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ସମର୍ପିଲେ

।

ଲସ୍କର ନେଇ ସଙ୍ଗେ ପଠିଆଇ ଦେଲେ

।।

କର୍ମାନୀ ଲସ୍କରଙ୍କୁ ନୟନେ ଦେଖିଲେ

।

ସ୍ଵଦେଶ ଛାଡ଼ି ଦଶପଲ୍ଲା ପଳାଇଲେ

।।

ସେହିଠାରୁ ବଉଦ ମରଜା କୁଦରେ

।

ଘର କଲେ ବଉଦ ରଜାଙ୍କ ସହାୟରେ

।।

ସମସ୍ତ କୁଟୁମ୍ବଙ୍କୁ ସେଠାରେ ରଖାଇଲେ

।

ଭୟପାଇ ହଜୁରେ ଆସି ଦେଖା ହେଲେ

।।

ଏହାଙ୍କୁ ଅନୁଗ୍ରହ କରିବଟି ଯେବେ

।

ଜମାବନ୍ଦି ପଞ୍ଚାଶ ହଜାର ଟଙ୍କା ଦେବେ

।।

ଟଙ୍କା ଦେବାକୁ ଆମ୍ଭେ ଜାମିନ ହୋଇବୁ

।

ଏହାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ଗୁମସର ଯିବୁ

।।

ତା ଶୁଣି ସେ ଲାଟସାହେବ ସହି କଲେ

।

ଗୁମସର ରାଜତ୍ଵ ବିକ୍ରମକୁ ଦେଲେ

।।

ପଞ୍ଚାଶ ହଜାର ଟଙ୍କା କରି ମାମିଲିତ

।

ଗୁମସରକୁ ପେଶିଦେଲେ ସେ ତ୍ଵରିତ

।।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ରାଜା ସିଲ ହୋଇ ବେଗେ

।

ବେଙ୍କଟା ଚଳକୁ ଚଳିଗଲେ ବେଗେ

।।

ସାତଦିନେ ସେଠାରେ ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ

।

ଲସ୍‌ବନ ବାଲାଜିଙ୍କୁ ଦରଶନ କଲେ

।।

ନାନାପରି ମଣୋହି ସେହିଠାରେ କରି

।

ସତ୍ଵରେ ଗମନକୁ କଲେ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ବିଜୟ ନଗ୍ରେ ଆସି ପ୍ରବେଶ ହୋଇଲେ

।

ବିଜେ ରାମ ରାଜୁ ତ ସଙ୍ଗତରେ ଥିଲେ

।।

ତାଙ୍କଠାରୁ ମେଲାଣି ହୋଇ ନରବର

।

ଗୁମସର ଆସିଲେ ହୃଷ୍ଟ ମାନସର

।।

କେତେ ଦିନେ ଆସି ଆସିକା ପ୍ରବେଶ

।

ଖରସୋଧି ଲାଲା ପାଇ ଏ ସନ୍ଦେଶ

।।

ଆସନକୁ ପକାଇଣ ସେ ବସିଥିଲେ

।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ଆସି ଶୀଘ୍ରରେ ଭାଷିଲେ

।।

ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାର ବାଟେ ସେ ନରବର ଗଲେ

।

ଅଭିମାନରୁ ତାଙ୍କ ଘରକୁ ନ ଗଲେ

।।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ରଜା ଗୁମସରେ ଥିଲେ

।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ଆସିବାର ସେ ଶୁଣିଲେ

।।

ଆସିକା ଆସି ଲାଲାଠାରେ ଦେଖା ହୋଇ

।

ପୂର୍ବରୁ ତ ଅନୁଗ୍ରହ କରିଥିଲେ ସେହି

।।

ଲାଲା ଦେଖି ତାଙ୍କ ସଙ୍ଗେ କଥା ହୋଇ

।

ଗଞ୍ଜାମକୁ ଗଲେ ମାନସେ କ୍ରୋଧ ବହି

।।

ଅଲେଖ ରାମ ସଙ୍ଗେ ଶୀଘ୍ର ଦେଖା ହେଲେ

।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ସେ ଧରିଣ ବାହାରିଲେ

।।

ନବାବଙ୍କ ଠାରେ ଶୀଘ୍ର ଦେଖା ହୋଇ

।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ହଇକତ କହି

।।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜ ରାଜା ଗୁମସର ଗଲେ

।

ଯେତେ ଲୋକ ସେଠାରେ ବେପାର କରୁଥିଲେ

।।

ସେମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡଦେଇ ରାଜ୍ୟୁ ତଡ଼ିଦେଲେ

।

କର୍ମାନୀ ଘର ଟଙ୍କା ଗୋଟିଏ ନଦେଲେ

।।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ରାଜା ଏମାନ ସବୁ ଶୁଣି

।

ଲାଲା ଅଲେଖ ରାମ ସଙ୍ଗେ ଥିଲେ ପୁଣି

।।

ସେ ଚରିତ ସବୁ ନବାବଙ୍କ ଆଗେ

।

ଲାଲା ଅଲେଖ ରାମ ଜଣା କଲେ ବେଗେ

।।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ଦେବ ଯେବେ ଗୁମସର

।

ଏକ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଦେବ ସେ ନିକର

।।

ସେ ଟଙ୍କାକୁ ଆମ୍ଭେ ଜାମିନ ରହିବୁ

।

କିସ୍ତି ପ୍ରକାରେ ସବୁ ଟଙ୍କା ଗଣିଦେବୁ

।।

ଏହା ଯହୁଁ ନବାବ ସାହେବ ଶୁଣିଲେ

।

ଗଭର୍ଣ୍ଣରଙ୍କ ଠାକୁ ସମସ୍ତ ଲେଖିଲେ

।।

ତାଙ୍କଠାରୁ ସିଉକାରକୁ ଅଣାଇଲେ

।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ରାଜା କରାଇଲେ

।।

ସତରଶ ତିନି ଶକାବ୍ଦରେ ପୁଣ

।

ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା ଜମାବନ୍ଦି ହେଲା ଜାଣ

।।

ପଟଲାମ ଅତି ଶୀଘ୍ରରେ ପେଶିଲେ

।

ଗଞ୍ଜାମକୁ ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ଡକାଇଲେ

।।

କର୍ମାନୀଲୋକେ ଆସି ଧରି ଘେନିଗଲେ

।

ଗଞ୍ଜାମରେ ନେଇ ପରବେଶ କଲେ

।।

ପାଟ ମହାଦେଇ ଭିତର ଲୋକଙ୍କୁ

।

ଆଠଗଡ଼ ଢୁଙ୍କାପଡ଼ାରେ ରଖି ତାଙ୍କୁ

।।

ବରଷକୁ ବାର ସହସ୍ର ମୂଳ କଲେ

।

ମାସକୁଟି ହଜାରେ ଲେଖାରେ ଟଙ୍କା ଦେଲେ

।।

କେତେଦିନ ଉତ୍ତାରୁ ହିଞ୍ଜିଳି ମୁଠାକୁ

।

ସାତ ହଜାର ଟଙ୍କା ତଳେ ଦେଲେ ତାଙ୍କୁ

।।

କାଟୁ ନାମ ଦେଇ ନହର ତୋଳାଇଲେ

।

ତହିଁ କୁଟୁମ୍ବ ଧରି ନୃପତି ରହିଲେ

।।

ଶୁଣ ଜନେ ମନଦେଇ ଗୁମସରେ

।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜେ ରଜା ହୋଇଣ ସେଠାରେ

।।

ହୁଅନ୍ତେ ପାତ୍ର ଆଦି ଯେତେ ଲୋକ

।

ସେହି ଗୁମସରେ ନକଲେ ଜାଣ ଓକଃ

।।

ବିକ୍ରମ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ଆଶାରେ ରହିଲେ

।

କାଟୁରେ ଆଠଗଡ଼ ରାଜ୍ୟରେ ବାସ କଲେ

।।

ଧରାକୋଟ ଦଶପଲ୍ଲାରେ ରହିଲେ

।

ନୁଆଁ ଗଡ଼ରେ କେଉଁମାନେ ଘର କଲେ

।।

ଏକ ଭଣ୍ଡାରି ଜଣେ ଧୁନିଆଁ ନାମରେ

।

ଥିଲା ତାକୁ ବସାଇଲେ ଦରବାରେ

।।

ଅଶ୍ଵ ପାଲିଙ୍କି ଦେଇ ମେଦିନୀରା ପଦ

।

ଦେଇ ନୃପ କଲେ ମାନସରେ ମୋଦ

।।

ସାଇବ ଦାସ ବୋଲି ନିଜ ଗହଙ୍ଗୁରେ

।

ଥିଲେ ବସ୍ତୁ ବଣିଜ କରନ୍ତି ନିରନ୍ତରେ

।।

ତାଙ୍କ ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୁମର ନାଥ ଦାସ ନାମ

।

ଥିଲେ ସେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତମ

।।

ବିଷ୍ଣୁଚକ୍ର ବାଲିପଦର ମୁଠା ଗୁଢା

।

କଲେ ସେ ନାଥ ଦାସ ଛାଡ଼ି ମନୁ ଚିନ୍ତା

।।

ଆନମୁଠା ମାନଙ୍କୁ ଗୁଢା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରି

।

ବାଣ୍ଟିଦେଲେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଏକ କରଣ ଜଣେ ପୁରୁଷୋତ୍ତମପୁର

।

ଠାରୁ ଅଣାଇଁଲେ ଭଞ୍ଜ ନୃପବର

।।

ତାଙ୍କୁ ଛାମୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ପଦ ଦେଲେ

।

ଅତି ବିଶ୍ଵାସ କରି ପାଖରେ ରଖିଲେ

।।

ଧରାକୋଟରୁ ଜଣେ କରଣ ଆସିଲେ

।

ତାଙ୍କୁ ସୁମନ୍ତ ପଟ୍ଟନାୟକ ପଦ ଦେଲେ

।।

ସେହି ରାଜ୍ୟରୁ ଆଉ ଗୋଟିଏ କରଣ

।

ହଳ କରଣ କଲେ ଭଞ୍ଜ ନରରାଣ

।।

ଏ ଦୁଇଜଣ ମଧ୍ୟେ ପାଞ୍ଜିଆ ହୋଇଲେ

।

ଲେଖାମାନ ଲେଖି ଛାମୁରେ ଜଣାଇଲେ

।।

ମୁଠା ଗୋଟିକରେ କରଣ ଗୋଟିଏ

।

ରଖାଇଲେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ବୀର ରାଏ

।।

ଆପଣାର ପୁତ୍ର ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜକୁ

।

ଯୁବରାଜ କଲେ ହୋଇ ପ୍ରମୋଦକୁ

।।

ସେ ପୁତ୍ର ଧୁନି ମେଦିନୀରା ବିଷୟରେ

।

କହିଲେ ନାନାପରି ପିତାଙ୍କ ଛାମୁରେ

।।

ରାଜ୍ୟରେ ଜମିଦାର ସ୍ଥଳରେ ବହୁତ

।

ନିନ୍ଦା କରୁଛନ୍ତି ଜାଣ ଆହେ ତାତ

।।

ତାଙ୍କୁ ନକର ଏ ରାଜ୍ୟରେ ଅଧିକାରୀ

।

କଲେ ନିନ୍ଦା କରିବେ ସକଳ ଦଣ୍ଡଧାରୀ

।।

ଯେତେପରି ସେ ବିଷୟରେ କୁମର

।

କହିଲେ ତା ନଘେନିଲେ ନରବର

।।

ଏ ସକାଶରୁ ପିତାଙ୍କ ଠାରୁ ସେ ଅନ୍ତର

।

ହୋଇ ଯାଇ ରହିଲେ ଆସିକା କରି ଘର

।।

ରାଉତ ଘରୁ କନ୍ୟା ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ରାଜା

।

ବିଭା ହେଲେ ସେଠାରେ ରଖ ଜନେ ମଜ୍ଜା

।।

ଧରାକୋଟ ଗୋପିସିଂହଙ୍କ ଭଗିନୀ

।

ବିଭା ହେଲେ ଉତ୍ତମ ବୋଲି ସେ ଭାବିନି

।।

ବାମନପୁର ମୁଠା ଭିତରୁ ବାରଶ–

।

ଟଙ୍କାର ଜାଗା ଦେଲେ ପୁତ୍ରକୁ ନରେଶ

।।

ବେନି ବରଷ ଉତ୍ତାରୁ ସେ ହେଲେ ନରବର

।

ପାତ୍ର କଲେ ନାଥ ଦାସଙ୍କୁ ଆବର

।।

କର୍ମାନୀ ଜମାବନ୍ଦି ଦାଖଲ କରିବ

।

ଆମ୍ଭ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ମାସି ହଜାରେ ଟଙ୍କା ଦେବ

।।

ବାକି ରାଜନୀତି ନିମିତ୍ତେ ଯେତେ ହେବ

।

ତାହା ସବୁ ଫରମାଶରେ ଚାଲିବ

।।

ଏହାକହି ମାସକୁ ହଜାରେ ଟଙ୍କା ଦେଲେ

।

ଭିତର କଥା ଚାଳି ବର୍ତ୍ତମାନ ଦେଲେ

।।

ବଳିବାର ଟଙ୍କାରେ ଦେଉଳ ସଜାଡ଼ିଲେ

।

ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରି ବାସୁଦେବଙ୍କୁ ବସାଇଲେ

।।

ତାଙ୍କ ଉତ୍ତର ପଟରେ ଗୋଟିଏ ଦେଉଳ

।

ନିର୍ବାହ କରାଇଲେ ଭଞ୍ଜ ନରପାଳ

।।

କପିଳେଶ୍ଵର ବୋଲି ଲିଙ୍ଗେକ ସ୍ଥାପନା

।

କଲେ ହରଷରେ ସେ ନୃପ ମହାମନା

।।

ବିଜେ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଶରଣପୁର ନାମରେ

।

ଶାସନ ବସାଇଲେ ସେ ନୃପ ଅତି ଖରେ

।।

ପ୍ରତାପ ଲକ୍ଷ୍ମଣପୁର ନାମରେ ଏକ

।

ଶାସନ ବସାଇଲେ ସେ ନୃପ ତିଳକ

।।

ବୀର ଲକ୍ଷ୍ମଣପୁର ଶ୍ରୀ ବାସୁଦେବପୁର

।

ନାମେ ବେନି ଶାସନ କଲେ ନରବର

।।

ବେବର୍ତ୍ତା କହିକରି ଲାଲାଙ୍କ ସିଉକାର

।

ଯାବତ ଅଧିକାର କଲେ ଏ ଗୁମସର

।।

ମାସକୁଟି ହଜାର ଲେଖାରେ ଟଙ୍କା ଦେଲେ

।

କର୍ମୀନୀ ଜମାବନ୍ଦି ଦାଖଲ କରାଇଲେ

।।

ଗହଙ୍ଗୁ ଗ୍ରାମରେ ବଂଶୀ ମହାନ୍ତି ନାମରେ

।

କରିଣଥିଲେ ତାଙ୍କ ପୁତ୍ରକୁ ସତ୍ଵରେ

।।

ଡକାଇ ଚୈତନ୍ୟ ଖାନସମା ପଦ

।

ଦେଲେ ନୃପବର ବହି ଅତି ମୋଦ

।।

ଏ ବେନିଜନ ଏହିରୂପେ ବୁଲି ରାଜ୍ୟ–

।

ଜାକରେ ଟଙ୍କା ଜମା କଲେ ରୋଜ ରୋଜ

।।

ଏ ଉତ୍ତାରୁ ସୋରଡ଼ା କୁଞ୍ଜ ସିଂହଙ୍କର

।

ଝିଅକୁ ବିଭା ହେଲେ ଭଞ୍ଜ ନରବର

।।

ସତରଶ ଦଶ ଶକାବ୍ଦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତରେ

।

ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଭଞ୍ଜ ରଜା ହେଲେ ଗୁମସରେ

।।

ପ୍ରଧାନ ପ୍ରଜାମାନେ ସୁଖିତ ହୋଇଲେ

।

କେହି କାହାକୁ ଶଙ୍କା ଚିତ୍ତରେ ନକଲେ

।।

ଜୟ ମଙ୍ଗଳ ଭଞ୍ଜଙ୍କର ସେ କୁମର

।

ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜ ନାମ ତାହାଙ୍କର

।।

ତାଙ୍କୁ ବହୁତ ସୁଖ ଦେଇଣ ରାଜନ

।

ରଖିଥିଲେ ଗୁମସର ରାଜ୍ୟେ ଘେନ

।।

ଏହି ଶକାବ୍ଦରେ କାଳକୁ ନବଳି

।

ସୁରପୁରେ ଚଳିଗଲେ ସେ ମହାବଳି

।।

ବେବର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ କହିଲେ ମେଦିନିରା ଯାଇ

।

ପରଲୋକ ହୋଇଗଲେ ନରସାଇଁ

।।

ଯିବା ସମୟେ କହିଗଲେ ସେ ଆମ୍ଭଙ୍କୁ

।

ତୁ ଯାଇ କହିବୁଟି ଶୀଘ୍ରେ ବେବର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ

।।

ରଘୁନାଥ ଭଞ୍ଜଙ୍କୁ ଗୁମସରେ ରାଜା

।

କରିବ ଆମ୍ଭଠାରେ ରଖି ତୁମ୍ଭ ମଜ୍ଜା

।।

ତାହା ଶୁଣି ବେବର୍ତ୍ତା ସିଉକାର କଲେ

।

ରାତ୍ର ଅନ୍ତେ ପାଲିଙ୍କିରେ ବସିଗଲେ

।।

ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜଙ୍କର ସଙ୍ଗରେ ସମସ୍ତେ

।

କଥା ହୋଇ କହିଲେ ସକଳ ବୃତାନ୍ତେ

।।

ତାଙ୍କୁ ସଙ୍ଗେ ଘେନି ରାଜ୍ୟକୁ ଆସିଲେ

।

କାହାଳୀ ବାଜିବାରୁ ସମସ୍ତେ ଜାଣିଲେ

।।

କାହାଳି ବାଜିବାର ଶ୍ରବଣେ ଶୁଣିଲେ

।

ଶୁଣି ମେଦିନୀରା ସ୍ତବଧ ହୋଇଲେ

।।

ଏ କି ଶବଦ ବୋଲି ବିଚାରକୁ କଲେ

।

ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ଅବା ଆସିଲେ ବୋଇଲେ

।।

ସଭୟ ହୋଇ ତାଙ୍କ ଛାମୁରେ ସମସ୍ତେ

।

ଦେଖା ହେଲେ ଭୟ ରଖି ନିଜ ଚିତ୍ତେ

।।

ରାଜକୂଳରେ ପର ଲୋକରେ ଧର୍ମ ଯାହା

।

ତାହା କଲେ ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ନରନାହା

।।

ଭୟ ସକାଶରୁ ମେଦିନୀରା ଆସି

।

ଦେଖା ନୋହିଲାଟି ହୋଇଣ ସାହସି

।।

ତାହା ଶୁଣି ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ରାଜା ରୋଷ–

।

କରି ଲୋକ ପେଶି ଘେନାଇଁ ଗଲେ ପାସ

।।

ଦଣ୍ଡ ବିହି ଶାଙ୍କୋଳି ଦେଇ ବନ୍ଦୀ କରି

।

ତା ଘରେ ଥିବା ଦ୍ରବ୍ୟ ସବୁ ନେଲେ ହରି

।।

ନାଥ ବେବର୍ତ୍ତାଙ୍କୁ ରାଜଗୁରୁ ପଦ

।

ଦେଲେ ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜେ ହୋଇଣ ଆନନ୍ଦ

।।

ଏପରି ସେ ବେନିଜନଙ୍କୁ ଗୁମସରେ

।

ଅଧିକାର କଲେ ନୃପଙ୍କ ଅନୁଜ୍ଞାରେ

।।

ସପ୍ତଦଶ ଶତ ଏଗାର ଶକାବ୍ଦରେ

।

ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ରଜା ହେଲେ ଗୁମସରେ

।।

ଏଥୁଅନ୍ତେ ମନଦେଇ ଶୁଣହେ ସୁଜନ

।

ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ଏଥି ହୁଅନ୍ତେ ରାଜନ

।।

ବେବର୍ତ୍ତା ରାଜଗୁରୁ ଠାରେ ଅଧିକାର

।

ଦେବାରୁ ସେ ଭୋଗ କଲେ ନିରନ୍ତର

।।

ଏକ ହଜାର ଟଙ୍କା ମାସକୁ ଧରି ଯାଇ

।

ରାଜାଙ୍କ ଛାମୁରେ ଦିଅନ୍ତି ସବୁ ଥୋଇ

।।

ରାଜନୀତି ମାନଙ୍କେ ଯାହା ଫରମାଶ

।

କରିଥାନ୍ତି ତା ନେଇ ଦିଅନ୍ତି ନୃପ ପାସ

।।

ଆଉ ଯେତେ ବିଷୟ ନିର୍ଭୟ ହୋଇକରି

।

କାହାକୁ ହିଁ ଶଙ୍କା ମନରେ ନଧରି

।।

ରାଜଗୁରୁ ପଦ ପାଆନ୍ତେ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କୁ

।

ଦ୍ଵେଷ କଲା ସର୍ବଦା ନକରି ବିବେକକୁ

।।

ତାଙ୍କଠାରୁ ସାନ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କୁ

।

ନମସ୍କାର କରି ନକହେ କଥାକୁ

।।

ବୟୋଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଆପେ ନମସ୍କାର

।

କଲା ଆଉ କାହାକୁ ନକରି ନଜର

।।

ବେବର୍ତ୍ତାକୁ ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ନମସ୍କାର

।

କଲେ ସ୍ନେହ ପୂରିତ ଥାଏ ନିରନ୍ତର

।।

ପୁରୁଷୋତ୍ତମପୁରିଆ ଦ୍ଵିଜ ସେ ଅଟନ୍ତି

।

ହେଲେ ଦାନୁଆଁ ଆଚରଣକୁ କରନ୍ତି

।।

ନ୍ୟାୟ ଅନ୍ୟାୟରେ ଯାବନ୍ତ ପର ବିତ୍ତ

।

ରାଜ୍ୟରୁ ସାଥିନେଇ କଲା କରଗତ

।।

କର୍ମାନୀ ଘର ଜମାବନ୍ଦିକି ନଦେଇ

।

ବାକି ଦ୍ରବ୍ୟ ଆପଣା ଘରରେ ରଖଇ

।।

ଭଞ୍ଜ ରଜା ଶୁଣି ମାନସରେ ତାକୁ

।

କ୍ରୋଧ ହୋଇ ନ କହନ୍ତି ବଚନକୁ

।।

ଏ ଅନ୍ତରେ କେତେ ଦିନରେ ଗଙ୍ଗାରେ

।

ମହା ମହା ବାରେଣୀ ଯୋଗ ପଡ଼ିବାରେ

।।

ଗଙ୍ଗା ସ୍ନାନ କରିବା ନିମନ୍ତେ ରାଜନ

।

ଯାଇ ସ୍ନାନ ଦାନ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭୋଜନ

।।

କରାଇଲେ ପ୍ରତି ଦିନ ମାନଙ୍କରେ

।

ଯେତେ କଥା କଲେ କେବଳ ସତ୍ କଥାରେ

।।

ଧୂଆଁ ଛାଇ ଗ୍ରାମ ବିପ୍ରଙ୍କୁ ଦେବାକୁ

।

ସଂକଳ୍ପ କଲେ ନୃପ ନମାନି କାହାକୁ

।।

ଏହିଠାରୁ ନୃପ ବାହୁଡ଼ି ଆସିଲେ

।

ରାଜ୍ୟେ ପ୍ରବେଶ ହୋଇ ରାଜ୍ୟାଧିକାର କଲେ

।।

ବେବର୍ତ୍ତାର ଅମାର୍ଗ ଦିନକୁ ଦିନ ବୃଦ୍ଧି

।

ହେବାର ଦେଖି ନୃପ ହୋଇ ଅତି କ୍ରୋଧି

।।

ତାଙ୍କୁ ବଚନକୁ କେବେ ନ କହନ୍ତି

।

ଗୁମାନକୁ ଆପଣା ମାନସେ ରଖିଥାନ୍ତି

।।

କୁଲାଡ଼ରେ ରନ୍ନେଶ୍ଵରଙ୍କ ମଣ୍ଡପ

।

ନିର୍ବାହ କରାଇଲେ ତତ୍କାଳରେ ନୃପ

।।

ଧନଞ୍ଜୟ ପୁରରେ ବେନି ମଣ୍ଡପକୁ

।

କଲେ ନୃପବର ବହି ଆନନ୍ଦକୁ

।।

ଏକ ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵର ବେନି ହନୁମାନ

।

ବସାଇଲେ ମଧ୍ୟ ନୃପଙ୍କ ମଣ୍ଡନ

।।

ରାଇପଡ଼ା ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵରଙ୍କ ନିମନ୍ତେ

।

ଏକ ମଣ୍ଡପ ନିର୍ଭା କଲେ ସେ ନୃପତେ

।।

ପାଇଲିପଡ଼ା ଦଧିବାମନଙ୍କ ପାଇଁ

।

ମଣ୍ଡପ ନିର୍ଭା କଲେ ଭଞ୍ଜ ନରସାଇଁ

।।

ବାଲିପଦରରେ ଏକ ମଣ୍ଡପ ତୟାର

।

କଲେ ହରଷରେ ଭଞ୍ଜ ନରବର

।।

ବେବର୍ତ୍ତା କରିବାର ଅନ୍ୟାୟ ଶୁଣନ୍ତେ

।

ବିଚାରିଲେ ନୃପତି ଆପଣାର ଚିତ୍ତେ

।।

ଦ୍ଵିଜ ହୋଇ ଆମ୍ଭ ରାଜ୍ୟରୁ ରୁପିଆ

।

ସାଧି ରଖିଲା ଘରେ କେଡ଼େ ତାର ହିଆ

।।

ଆଜଦିନ ସରିକି ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା ବାକି

।

ହୋଇଲା କି ବିଚାର କରିବା ଏଥିକି

।।

ଘାଟ ପଠିଆଇ ନବାବ ବେବର୍ତ୍ତାକୁ

।

ଗଞ୍ଜାମକୁ ନେଲେ ନକରି ବିଳମ୍ବକୁ

।।

ଟଙ୍କା ଦିଅ ବୋଲି ଘାଟରେ ରଖିଲେ

।

ପୁଣି ଘାଟ ପେଶି ଚ୍ୟାଉକୁ ଘେନିଗଲେ

।।

ଶ୍ରୀକର ଭଞ୍ଜ ରଜା ପାଖେ ଥିବା ଭଲ

।

ଲୋକଙ୍କୁ ବସାଇଣ କହିଲେ ଛାଡ଼ି ଗେଲ

।।

ମୁଠା କରଣ କାର୍ଯୀମାନଙ୍କୁ ଡକାଇ

।

ବିଚାରି ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ନରସାଇଁ

।।

ବେବର୍ତ୍ତା ରାଜ୍ୟରୁ ଟଙ୍କା ସାଧି ନେଲା

।

ସରକାର ଜମାବନ୍ଦିକି ନଦେଲା

।।

ବାକି ଟଙ୍କାଯାକ ଗୃହରେ ରଖିଲା

।

ଏ ସରିକି ଲକ୍ଷେ ଟଙ୍କା ବାକି ହେଲା

।।

ଆମ୍ଭେ ସେ ଟଙ୍କାଙ୍କୁ ଜାମିନ ହୋଇବାକୁ

।

ରୁଜ୍ଜୁ ହେବା ଚାଲ ନକରି ବିଳମ୍ବକୁ

।।

ତହିଁକି କାର୍ଯୀ ଭଲ ଲୋକେ ସନମତ

।

କଲେ କରଣ ମଧ୍ୟ ହୋଇ ସନମତ

।।

ସେହି ସମୟରେ ଫରମାସ ଘେନି

।

ଆସି ପରବେଶ ହେଲେ ପାଇକ ବେନି

।।

ଦେଖାଇଣ ରଜାଙ୍କୁ ବୋଇଲେ ଗଞ୍ଜାମକୁ–

।

ଚାଲ ନବାବ କରିଅଛନ୍ତି ହୁକୁମକୁ

।।

ତାହା ଶୁଣି ରଜା ହରଷ ହୋଇଲେ

।

ଭଲ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସଙ୍ଗତେ ଧଇଲେ

।।

ଆଠ ବରଷ ଲେଖା ବେବର୍ତ୍ତାଙ୍କ ମୂଳେ

।

ଯେତେ ଦେଇଥିଲେ ସେ ଲେଖା ସମ୍ପାଦିଲେ

।।

କାର୍ଯୀ କରଣମାନେ ସେ ଲେଖା ଦେଖିଲେ

।